Home Hologram van een farao

Hologram van een farao

  • Gepubliceerd op: 18 juni 2009
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Marieke Prins
  • 3 minuten leestijd

Een rijke Romeinse had een moestuin, net als Michelle Obama. Dit ziet de bezoeker op de tentoonstelling Toekomst voor het verleden in het Allard Pierson Museum, als hij meedoet aan een van de vele interactieve toepassingen in de ‘virtuele hoek’. Hij loopt door een Romeinse villa met bijbehorende tuinen, zijn avatar – een alter ego op internet ¬– zweeft voor hem uit. Geen rozenprieeltjes hier, maar groenten en sla. De avatar zweeft er dwars doorheen.

Toekomst voor het verleden is een jubileumtentoonstelling. Aanleiding is het 75-jarig bestaan van het museum. En er is nog een aanleiding: directeur Robert Lunsingh Scheurleer vertrok onlangs en Wim Hupperetz volgt hem op. Reden genoeg, kortom, voor deze expositie, en daardoor ook inspiratie en thema’s genoeg.

En dat is meteen ook het probleem. De expositie gaat over wel erg veel verschillende onderwerpen, en dat in drie kleine zaaltjes plus een gang. Hij gaat over het begin van het museum in 1934, over de nieuwe vitrines in 1976, over moderne tentoonstellingstechnieken, de smaak van de vertrekkende directeur, over zijn grootvader, verzamelaar Constant Willem Lunsingh Scheurleer, en over andere schenkers aan het museum. Maar waar is de rode draad?

De eerste ruimte heeft ‘1934’ als titel gekregen. Vitrines van eikenhout en bordeauxrode muren bepalen de sfeer. Kopieën van Romeinse en Griekse beelden vullen één wand van het zaaltje. Waarom? Een bordje vermeldt dat Constant Willem Lunsingh Scheurleer, aan wie het museum veel voorwerpen dankt, ook een museum stichtte voor kopieën van klassieke beelden. Dat zal het zijn.

Tegen de andere wand staat een verzameling zwart-rood Atheens aardewerk. Waarom? Scheurleer verzamelde dat. Aan de wand hangt verder een portret van Constant Willem Lunsingh Scheurleer. Hij is een knappe donkere man, en hij heeft een boek bij zich. Dat geeft hem een aura van geleerdheid, meldt de bijbehorende tekst.

De tweede zaal heeft ‘1976’ als titel. Alle vitrines zijn hier computergrijs – zo hoorde dat in de jaren zeventig. Welke oudheden staan hier? Wat kies je uit voor een zaal over de jaren zeventig? O nee, de selectie van voorwerpen in deze zaal is gemaakt door scheidend directeur Robert Scheurleer, de kleinzoon van Constant, op basis van zijn persoonlijke smaak. Zo is er een realistisch ogend grafportret van een oudere vrouw, uit 22-37 n.Chr. Daar staat bij: ‘Deze dame moet een hele persoonlijkheid geweest zijn.’

Dan de derde zaal. Deze heeft als titel ‘2009’, maar gaat over de toekomst. Hier vind je het computereiland, en er zijn nog veel meer moderne technieken te bekijken. Een portret van een farao, bijvoorbeeld, dat driedimensionaal geprojecteerd wordt. Het is een soort hologram dat ronddraait en beeft. Als de farao verdwijnt, neemt een Griekse vaas het over. Daarop staan atleten in actie. De afbeelding wordt virtueel van de vaas gelicht, knalrood gemaakt, rondgedraaid, en dan plat getrokken. De echte vaas, toch niet het eerste het beste souvenirtje, staat er onmachtig naast.

De bezoeker voelt zich soms net zo op deze expositie. Heb je keurig de voorwerpen bekeken en de bordjes gelezen over antefixen – een soort dakversieringen – , dan blijkt dat die er helemaal niet toe doen. Deze zaal is eigenlijk een demonstratie van moderne tentoonstellingshulpmiddelen.

Ten slotte de gang, de laatste ruimte. Hier is het thema tenminste helder. Er hangen portretten van schenkers aan het museum. Wat is het verband met dat beeld van Fortuna? Opnieuw biedt een tekstbordje soelaas: ‘De plooival geeft dit beeld een grootsheid die een godin waardig is. Dat het beeld incompleet is doet daar niets aan af.’ Aha.

Toekomst voor het verleden. 75 jaar Allard Pierson Museum. Tot en met 5 oktober. Allard Pierson Museum, Oude Turfmarkt 127, Amsterdam. Open: ma-vr 10-17 uur, za, zo 13-17 uur. Info 020-52 52 556 of www.allardpiersonmuseum.nl.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer