FILM: Race

De Olympische Spelen van 1936 in Berlijn waren voor Hitler een groot succes, maar toch verliep niet alles zoals hij het graag had gezien. Dat de Amerikaanse zwarte atleet Jesse Owens vier gouden medailles won, was een graat in de keel. Dat deze man harder liep dan ariërs paste slecht in Hitlers rassenleer.

Curieus dat Hollywood nooit eerder een film over Owens’ formidabele prestatie heeft gemaakt. Race maakt dat verzuim goed. Owens was een zoon van sappelende ouders, die met hun gezin het gesegregeerde Alabama hadden ingeruild voor Cleveland in Ohio. Omdat Owens al vroeg liet zien dat hij verschrikkelijk hard kon lopen, werd hij toegelaten tot de universiteit van Cleveland.
 

Eindelijk een Hollywood-film over Jesse Owens

Op 21-jarige leeftijd liep hij in 1935 op een Amerikaans atletiektoernooi binnen 45 minuten (!) vier wereldrecords aan flarden. Een jaar later leverde hij zijn ongelofelijke prestaties in het Olympia-stadion in Berlijn. Race toont de racistische context van deze Spelen, waarin de Amerikaanse delegatie meeging door twee Joodse atleten in de estafetteploeg door niet-Joodse te vervangen. De film schetst een opvallend positief portret van de filmer Leni Riefenstahl, die door Carice van Houten wordt gespeeld.

Hitler

Historisch onjuist is dat Hitler Owens negeerde door snel het stadion te verlaten. Volgens de atleet knikte Hitler hem welwillend toe toen hij na zijn prestaties langs zijn loge liep. Owens was geen Hitler-aanhanger, maar zag geen verschil tussen Hitlers en Amerikaans racisme. Voor hem was het Amerikaanse racisme zelfs bijtender, want in Duitsland kon hij als zwarte man vrij reizen, maar in het gesegregeerde Amerikaanse Zuiden niet.

Racistisch handelde ook de Amerikaanse president Roosevelt door Owens’ prestaties in Berlijn volledig te negeren. De film verhult dit racisme niet, maar stipt het opvallend voorzichtig aan. ‘Niemand voor het hoofd willen stoten’ is de eeuwige makke van Hollywood.


 
Jos van der Burg is filmrecensent bij Het Parool en de Filmkrant.