Door de klimaatverandering valt er deze winter weer nauwelijks te schaatsen. Dat was wel eens anders. In de winter van 1671-1672 bijvoorbeeld lagen de trekschuiten in november al stil wegens ijsgang. Die winter vroren ook de rivieren dicht; pas op 3 maart was het te gevaarlijk geworden om met een paardenslee de Zaan over te steken.
Deel vier van Buismans Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen beslaat de periode 1575-1675. Laat het vrienden of familie zien en er wordt vol ongeloof en hilariteit gereageerd. Maar met dit boek valt niet te spotten. `Tot ver in de twintigste eeuw’, schrijft de auteur in zijn inleiding `hebben historici het weer maar een triviaal onderwerp vonden. Maar thans hebben bijna alle historici ontdekt dat weer en klimaat nuttige, zelfs boeiende verklaringshypothesen kunnen bieden bij de bestudering van historische gebeurtenissen en processen.’ Die verklaringshypothesen zijn vaak niet ingewikkeld: als lont nat wordt kan er niet worden geschoten en een rivier verliest zijn defensieve waarde als er door extreme droogte maar een metertje water in staat.
Buisman is een geschiedenisleraar van de oude stempel en een noeste werker. Uit een indrukwekkende hoeveelheid bronnen (kranten, brieven, dagboeken) heeft hij alle aanwijzingen over het weer verzameld en chronologisch achter elkaar gezet. Dit overzicht heeft hij vervolgens opgevrolijkt met faits divers uit de vaderlandse geschiedenis zoals die op geen enkele school nog worden onderwezen. Zo beschrijft hij jaar na jaar de weersomstandigheden en de gevolgen: verloren oogsten, overstromingen, branden, pest, scheepsrampen, aanspoelende potvissen. Onderwijl wordt Van Oldenbarnevelt onthoofd en de Vrede van Münster gesloten. Voor bronnenkritiek, een mening, een analyse of een interpretatie moet men niet bij Buisman zijn. Hij houdt zich bij de feiten in een sobere stijl. Precies dat is het mooie van dit boek.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
