Home ‘De Wertheims is onderdeel van de geschiedenis’

‘De Wertheims is onderdeel van de geschiedenis’

  • Gepubliceerd op: 4 februari 2014
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Aniek de Kort
‘De Wertheims is onderdeel van de geschiedenis’

De goed ontvangen roman De Wertheims vertegenwoordigt het verhaal van vele Joods-Duitse families tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Dat zegt auteur en Wertheim-nazaat Silvia Tennenbaum (1928). In 1938 emigreerde zij – een achternichtje van Anne Frank – met haar ouders van Duitsland naar de Verenigde Staten. ‘De Wertheims is meer dan een familieverhaal, het is onderdeel van de geschiedenis’.


Wanneer heeft u besloten om dit boek te schrijven? Wat was hiervoor de aanleiding?
‘Mijn vorige boek, Rachel, die Frau des Rabbis, was een groot succes. Nu wilde ik juist een serieus boek schrijven, over de reis die ik heb gemaakt in mijn jeugd, over mijn afkomst en achtergrond. Ik heb getracht een serieus boek te schrijven.’

Waarom hebt u er voor gekozen uw familieverhaal aan zo’n grote geschiedenis op te hangen? En hoe heeft u dit aangepakt?
‘Mijn familie leefde al generatieslang in Duitsland. Het is een verhaal zoals er zoveel geweest moeten zijn, typisch voor een Joods-Duitse familie. Historisch gezien is het meer dan één familieverhaal, het is onderdeel van de geschiedenis. Voordat ik begon te schrijven heb ik veel onderzoek gedaan naar mijn eigen familie, maar ook naar de Holocaust. Je weet niet hoeveel je niet weet, totdat je begint met schrijven. Ik moest een manier vinden om de Joods-Duitse geschiedenis te vertellen en mijn familie in die geschiedenis te plaatsen.’

Wat was de impact van de oorlogen op het dagelijks leven van de familie?
‘De Eerste Wereldoorlog werd in eerste instantie verwelkomd. Net als vele anderen beseften mijn familieleden niet goed wat deze oorlog betekende voor hen en voor Duitsland. De impact van de Tweede Wereldoorlog was natuurlijk veel groter. Veel familieleden verhuisden naar het buitenland, en de familie viel uit elkaar.’

Hoe reageerde uw omgeving op het boek?
‘Ik heb het boek pas geschreven toen de meeste van mijn familieleden die erin voorkomen al overleden waren. De enige die nog leefde en het boek ook heeft gelezen, was mijn vader. Hij vond het niet correct dat ik er dingen bij heb verzonnen, ook over hem. Hij was zelf schrijver en hij bedacht ook dingen, dus ik ging er vanuit dat hij het wel zou begrijpen. Maar het verhaal lag toch te gevoelig.’

Wat voor bronnen heeft u gebruikt? Waren er bijvoorbeeld nog dagboeken of fotoboeken?
‘Er was vrijwel niets over van die tijd. Wel was er een klein dagboek van mijn oma, dat ging voornamelijk over de periode dat haar kinderen geboren werden, en er is een korte passage over mijn geboorte. De meeste informatie voor het boek heb ik uit verhalen die ik van familie heb gehoord, of uit dat dagboek.’

Uw boek wordt vaak vergeleken met De Buddenbrooks van Thomas Mann. Wat vindt u zelf van deze vergelijking?
‘Toen ik begon met schrijven, wilde ik een boek schrijven zoals De Buddenbrooks, waarin ook een grote geschiedenis verbonden wordt met een familieverhaal. Het grote verschil is echter dat Thomas Mann een veel betere schrijver is dan ik, ik zou nooit aan hem kunnen tippen. Grappig genoeg is het boek in Europa veel positiever ontvanger dan in Amerika. Maar daar onderwijzen de scholen geen literatuur, dus de meeste Amerikanen kennen Thomas Mann niet eens.’


Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.