Home De verslagenen – Robert Gerwarth

De verslagenen – Robert Gerwarth

  • Gepubliceerd op: 25 oktober 2016
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Rob Hartmans
  • 2 minuten leestijd
De verslagenen – Robert Gerwarth

Het lijkt heel overzichtelijk: de Eerste Wereldoorlog eindigde op 11 november 1918, om elf uur ’s ochtends, toen aan het westelijk front een wapenstilstand inging die werd bekrachtigd tijdens de vredesconferentie van Parijs in 1919.

De periode hierna wordt doorgaans het Interbellum genoemd, die eindigde toen Duitse troepen op 1 september 1939 Polen binnenvielen. In De verslagenen laat historicus Robert Gerwarth zien dat het eind 1918 slechts voor een beperkt deel van Europa vrede werd.

Gerwarth begint zijn boek met het bloedbad dat in september 1922 in Smyrna (het huidige Izmir) door Turkse militairen werd aangericht onder Griekse en Armeense christenen. Daarbij werden hele wijken in de as gelegd en werden vrouwen en meisjes stelselmatig verkracht; in totaal kwamen 30.000 mensen om het leven. En dat terwijl voor de stad 21 geallieerde oorlogsschepen voor anker lagen en westerse verslaggevers, onder wie de jonge Ernest Hemingway, ooggetuigen waren. De Britse minister van Koloniën, Winston Churchill, sprak van een ‘infernale orgie’ die ‘in de geschiedenis van de menselijke criminaliteit zijn gelijke nauwelijks kent’.

Churchill sloeg hier in twee opzichten de plank mis. Om te beginnen waren deze gewelddadigheden allesbehalve uniek, aangezien in de eerste jaren na de Eerste Wereldoorlog maar liefst 4 miljoen mensen door gewelddadigheden om het leven kwamen – meer dan de oorlogsslachtoffers van Groot-Brittannië, Frankrijk en de VS bij elkaar. En ten tweede was de Britse regering tot op zekere hoogte medeverantwoordelijk voor de chaos die in deze jaren in een groot deel van Europa en het Midden-Oosten heerste.

Bij de vredesakkoorden die in 1919 en 1920 werden gesloten, werden niet alleen de verliezende landen keihard aangepakt, maar werden ook het Oostenrijks-Hongaarse en het Ottomaanse Rijk ontmanteld. Volgens het principe van nationale zelfbeschikking ontstonden er tal van nieuwe staten die etnisch gezien zo homogeen mogelijk moesten zijn, wat leidde tot vervolging van minderheden en talloze grensconflicten.

Op indringende wijze beschrijft Gerwarth de vele oorlogen, revoluties en burgeroorlogen die in de jaren 1917-1923 uitbraken. Ze overlapten elkaar dikwijls, en tezamen kunnen ze worden gezien als een ‘Europese burgeroorlog’ die grote delen van het continent teisterde. Hierbij besteedt hij niet alleen aandacht aan bekende bloedbaden, zoals de Russische burgeroorlog, maar ook aan de wederzijdse genocide die door Griekenland en Turkije werd bedreven, de Finse en Ierse burgeroorlog, de Roemeense invasie van Hongarije, en nog tientallen andere conflicten. In de tweede helft van de jaren twintig leek de rust grotendeels weergekeerd, maar het ergste moest natuurlijk nog komen.
 
Rob Hartmans is historicus, journalist en vertaler.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer
Jager met jachthonden
Jager met jachthonden
Beeldessay

Nederlanders maken zich al eeuwen druk over de jacht

Tijdens een jachtpartij schoten edelen van de Republiek onbelemmerd vele dieren. Eind achttiende eeuw kwam daar steeds meer verzet tegen. Maar niet uit dierenliefde. Het was een verslavend tijdverdrijf. Met een horde achter het wild aan stuiven of juist in je eentje dieren besluipen. Te paard, ondersteund door jachthonden of valken, schoten jagers ‘edel wild’,...

Lees meer