Home De Stelling: Obama

De Stelling: Obama

  • Gepubliceerd op: 18 juni 2009
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Maurice Blessing
  • 3 minuten leestijd

Anton van Hooff:

‘Dat is een nogal voorbarige conclusie. Zie de Romeinse keizer Nero, die na vijf jaar bewindvoering – en dus niet slechts na honderd dagen – werd beschouwd als de beste keizer die Rome ooit had gehad. Het lijkt op het eerste gezicht misschien vreemd deze mannen te vergelijken, maar ik zie een aantal opvallende overeenkomsten.

Ook Nero werd aanvankelijk beschouwd als een charmante, begaafde jongeman. Hij had een brede culturele belangstelling en bedreef een politiek van clementia of “mildheid”. Nero sprak zijn weerzin uit tegen doodvonnissen. Hij voerde geen agressieve aanvalsoorlogen, maar probeerde conflicten met onderhandelingen op te lossen. De bevolking ervoer het optreden van de innemende keizer als een opluchting na de grimmige Tiberius, de ontspoorde Caligula en de verknipte Claudius.
Maar toen Nero het respect van de senaat verloor door zijn bij het volk populaire optredens als wagenmenner en zanger, en de Joodse opstand hem dwong omvangrijke bevoegdheden aan bevelhebber Verpasianus over te dragen, begon hij fouten te maken. Zo was het snel gedaan met zijn macht en populariteit. Nu is het natuurlijk onzinnig om Obama in de traditie van een autocraat als Nero te plaatsen. Maar het lot van deze Romeinse keizer herinnert ons eraan dat echte kwaliteit pas na vele jaren zichtbaar wordt.’

Ruth Oldenziel:

‘Het is opmerkelijk dat juist Historisch Nieuwsblad historici vraagt een uitspraak over de toekomst te doen, terwijl de nieuwsmedia zich beperken tot Obama’s tot nu toe behaalde resultaten. Amerikaanse presidenten die wij nu als “groot” aanduiden hebben dit predikaat over het algemeen pas na hun ambtstermijn verkregen. Zo werd Truman, in het licht van zijn voorganger Roosevelt, beschouwd als zeer onervaren. Toch wordt nu algemeen erkend dat hij zijn stempel op de naoorlogse jaren heeft weten te drukken. Kennedy werd pas “groot” als de belofte die nooit werd ingelost.
Aan de andere kant is het veelzeggend dat deze stelling nu wordt geponeerd. Obama is in relatief korte tijd getransformeerd van kansloze tot onervaren kandidaat en, uiteindelijk, tot wijze held en messias. Dat heeft uiteraard veel te maken met het feit dat hij alles is wat Bush niet was: intelligent, self-made en een bindende figuur.
Maar dat hij nu als een soort Verlosser wordt gepresenteerd wijst mogelijk ook op een zekere behoefte bij blanke Amerikanen aan een vergevingsgezinde zwarte president. Obama is de man die de blanken de zonde van het racisme kan vergeven – een rol die de sympathieke slaaf Tom eerder vervulde in Harriet Beecher Stows antislavernijroman Uncle Tom’s Cabin uit 1854.’

James Kennedy:

‘Het enige wat je nu al met zekerheid over Obama kunt zeggen is dat hij een groot aantal initiatieven heeft genomen. Zijn ambitieuze plannen met de gezondheidszorg en de infrastructuur, de enorme financiële injecties van de federale overheid in de economie, de gedeeltelijke overnames in de auto-industrie: dit alles maakt duidelijk dat we met een bijzonder activistische president te maken hebben.

Het zijn bij uitstek activistische Amerikaanse presidenten geweest die als grote staatslieden de geschiedenis in zijn gegaan. Maar een activistische opstelling brengt ook risico’s met zich mee. Sommige presidenten hebben hun ambitieuze programma’s zien stranden op de sociale en politieke omstandigheden. Denk aan Lyndon Johnson. Zijn Great Society-programma van stedelijke vernieuwing, hervorming van de gezondheidszorg en uitbreiding van de burgerrechten is grotendeels stukgelopen op de Vietnam-oorlog en de binnenlandse sociale onrust van die jaren.
Daar komt bij dat de periode na de Tweede Wereldoorlog relatief veel goede Amerikaanse presidenten heeft opgeleverd. Het zal voor Obama lastig worden om mannen als Truman en Reagan in de schaduw te stellen. De eerste heeft onder meer de sociale zekerheid uitgebreid en de desegregatie van het Amerikaanse leger doorgevoerd door heel effectief zijn macht te gebruiken. En Reagan heeft een conservatieve coalitie weten te smeden die bijzonder lang heeft standgehouden.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer