Anton van Hooff:
‘Dat is een uitspraak van Obama tijdens zijn recente campagne. Maar ik geloof zelf niet dat de ideeën van de Republikeinen beter passen bij de twintigste eeuw. Ook tijdens de vorige eeuw is herhaaldelijk gebleken dat in tijden van crisis juist een interveniërende overheid gewenst is. Dan denk ik bijvoorbeeld aan Roosevelts New Deal. Of aan het “Rijnlandse Model” dat West-Europa na de oorlog zoveel welvaart heeft gebracht.
De naïeve Republikeinse overtuiging dat alles vanzelf in orde komt zolang de overheid zich maar terugtrekt ten gunste van het initiatief van de individuele burger, plaats ik eerder in de negentiende eeuw. Het getuigt van een primitief soort liberalisme dat in die eeuw opgeld deed. Toen werden er serieuze discussies gevoerd over de vraag of een burger het recht had zijn eigen huis te laten afbranden zonder dat de overheid ingreep.
Pericles leerde ons al dat democratie meer is dan enkel een politiek systeem waarin macht op een bepaalde manier wordt verdeeld. Volgens de Atheense staatsman houdt democratie ook in dat de overheid zich bewust is van haar verantwoordelijkheid voor het welzijn van alle leden van de gemeenschap. Niet door hen te “pamperen”, maar door basisvoorzieningen te garanderen die “een goed leven” voor iedere burger realiseerbaar maken.’
Ruth Oldenziel:
‘De Republikeinse Partij legt tijdens deze verkiezingscampagne – net als tijdens de vorige overigens – sterk de nadruk op traditionele “Amerikaanse” waarden. Mitt Romney keert zich tegen het homohuwelijk, de pil en het recht op abortus. Het ideaalbeeld dat in vrijwel alle Republikeinse speeches wordt uitgedragen is dat van het gelukkige kerngezin, waarin de vrouw thuisblijft om voor de kinderen te zorgen. Dit zou belangrijk zijn voor het welzijn en de stabiliteit van het land.
Maar als we nu kijken naar het aantal vrouwen met kinderen in de VS die daadwerkelijk thuisblijven om voor de kinderen te zorgen, zien we dat zij een steeds kleiner wordende minderheid vormen. Sinds 1970 is hun aandeel gedaald van 44 naar 25 procent. Ann Romney en Michelle Obama, die zich bijna volledig richten op hun rol als moeder en echtgenote van, vertegenwoordigen nog maar een zeer klein percentage van de Amerikaanse vrouwen.
Obama’s uitspraak is dus deels op waarheid gebaseerd, maar is ook deels politieke calculatie. De Democratische Partij richt zich sinds de tijd van Roosevelt op het urbane, multiculturele deel van de samenleving. Obama heeft er dus alle belang bij te benadrukken dat de Republikeinen sinds Nixon een – blanke, conservatieve – bevolkingsgroep vertegenwoordigen die in demografisch opzicht snel terrein verliest.’
James Kennedy:
‘Ik werp deze stelling ver van mij. Het is te gemakkelijk verwoorde kritiek. Je kunt ideeën niet zomaar afschrijven simpelweg omdat ze “tot de vorige eeuw” zouden behoren. Dit veronderstelt een vorm van vooruitgangsdenken waarin oude opvattingen per definitie worden beschouwd als irrelevant voor de toekomst.
Bovendien kun je even zo goed beweren dat het juist de Democraten zijn die zich baseren op ideeën uit de afgelopen eeuw. Dan denk ik met name aan het ideaal van de verzorgingsstaat. Zijn het niet de “oude” progressieve idealen van economische gelijkheid en sociale zekerheid die in toenemende mate worden beschouwd als irreëel en daarmee achterhaald? Trouwens, het Republikeinse ideaal van een zo klein mogelijke overheid vindt zijn oorsprong niet in de voorbije, maar in de achttiende eeuw.
Het waren de Founding Fathers, zoals James Madison en Thomas Jefferson, die geloofden dat elke samenleving gediend was bij een zo zwak mogelijke centrale overheid. De Republikeinen zijn eigenlijk sinds Reagan weer de nadruk op dit oude ideaal gaan leggen. En pas de laatste jaren, onder de regering-Obama, is onder Republikeinen de blinde overtuiging ontstaan dat als zij het oeverloze overheidsapparaat nu niet afbouwen, dit nooit meer zal kunnen gebeuren. Ze zien echter niet in dat het daarvoor al te laat is.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
