De Stelling

Nederland moet hoe dan ook achter Israël blijven staan

Anton van Hooff, docent klassieke cultuurgeschiedenis aan de Radboud Universiteit Nijmegen:

‘Ik zou haast zeggen dat er alle reden is om je tégen Israël te keren. Israël kiest ervoor, zoals het altijd al heeft gedaan, om problemen met militaire middelen op te lossen. De bombardementen op Beiroet en de vernietiging van de Libanese infrastructuur hebben niets te maken met het gericht uitschakelen van een militair tegenstander. Het is pure staatsterreur. Israël wil op deze manier de Libanese bevolking tegen Hezbollah opzetten.
De recente geschiedenis wijst echter uit dat het verzwakken van de Libanese staat zich tegen Israël zal keren. Zo heeft Israël ook de Palestijnse autoriteit – een potentiële vredespartner – stelselmatig ondermijnd. Daar is Hamas voor in de plaats gekomen, na democratische verkiezingen.
Het past in een patroon. Israël heeft sinds zijn ontstaan voor het principe gekozen dat het altijd militair de sterkste moet zijn. Daarom heeft de eerste premier, David Ben-Gurion, al de aanzet gegeven tot de ontwikkeling van een atoombom. Dat is misschien te begrijpen uit het trauma van de nazimassamoord, vanuit het idee dat dit de Joden nooit meer mag overkomen. Maar je krijgt daardoor ook dat een volk, dat vanuit de eigen geschiedenis gevoelig zou moeten zijn voor lijden, volkomen onverschillig is geworden voor het lijden dat het anderen aandoet.’

James Kennedy, hoogleraar nieuwste geschiedenis aan de Vrije Universiteit te Amsterdam:

‘Ook al denk ik soms dat de ellende in het Midden-Oosten minder groot zou zijn als Israël er niet was, vind ik dat de basishouding moet zijn dat je het bestaansrecht van Israël onderschrijft. Nederland draagt, net als de rest van Europa, toch een zekere morele verantwoordelijkheid voor Israël. We moeten nooit vergeten wat er halverwege de twintigste eeuw is gebeurd. Dat kan toch een zeker inzicht geven in het ontstaan van Israël. Zoals het ook een zeker inzicht geeft in de situatie waarin het land momenteel verkeert.
Je ziet dat onder sommige vijanden van Israël de oude strijdbijl van Hitler tegen de Joden weer wordt opgenomen. Dat ten eerste. Verder zie je dat Israël een staat is die altijd omstreden is geweest. Israël is gecreëerd na de holocaust. Dat betekent dat Israëliërs altijd beducht zijn geweest voor vijanden, en dat ze ook niet het idee hebben dat ze daarin kunnen rusten.
Het onderschrijven van het bestaansrecht van Israël moet dan ook niet worden opgevat als louter een erkenning, zoals bij andere staten. Het heeft een zekere morele lading. Al sluit de morele verantwoordelijkheid voor Israël een kritisch standpunt tegenover dat land uiteraard niet uit.’

Ruth Oldenziel, Amerika-deskundige en hoogleraar aan de Technische Universiteit Eindhoven:

‘Dat is natuurlijk de beroemde Nederlandse slogan ten tijde van de Zesdaagse Oorlog, in 1967. Nederland stond toen pal achter Israël, het kleine landje dat van alle kanten werd bestookt. Daarbij speelde ook schuldgevoel aan Nederlandse zijde mee, vanwege het hoge percentage Nederlandse joden dat was omgebracht tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Maar Israël is veranderd sinds het in ‘67 de Westoever, Gazastrook en Golanhoogte bezette. Het is uitgegroeid tot de grootste militaire macht in de regio. Het heeft een omstreden veiligheidsmuur opgetrokken en reageert buiten proportie in Libanon. Onze reputatie als “vriend van Israël” berust daarom meer op de geschiedenis dan op de huidige realiteit.
Ik verbaas me dan ook over het standpunt van minister Bot, die de Israëlische acties weigert te veroordelen. Hij staat bekend als eigenzinnig, niet als volgzaam aan de Verenigde Staten ─ een land dat ongelukkigerwijs de steun aan Israël tot onderdeel heeft gemaakt van de wereldwijde strijd tegen het terrorisme. Er spreekt machteloosheid en verslagenheid uit de Nederlandse houding. Er is ook schaamte over al het geld dat in de Palestijnse zaak is gepompt, en dat terecht is gekomen in de zakken van Arafat. Mogelijk zien we nu dus opnieuw een ommekeer in de Nederlandse houding ten opzichte van Israël.’