Op de collegedag Andere Verhalen van Nederland op 25 oktober neemt archeoloog en landschapshistorica Diana Spiekhout u mee naar middeleeuws Frisia. Ze geeft alvast een voorproefje van haar lezing. ‘Friezen zijn vaak gericht op hun taal, maar kunnen nog meer naar hun unieke geschiedenis kijken.’
Waar gaat u op 25 oktober over vertellen?
‘Ik vertel over de Friese Vrijheid in de volle en late Middeleeuwen. Veel mensen hebben die term wel eens gehoord, maar weten niet wat deze precies inhoudt. Recent is er veel nieuw onderzoek gepubliceerd over hoe de middeleeuwse Friese samenleving tussen de Vlie en de Wezer eruitzag, het huidige Friesland, Groningen en Noord-Duitse kustgebied. Waren de Friezen die daar woonden vrije boeren of niet? En waren er wel of geen edelen in het gebied? Die vragen ga ik proberen te beantwoorden.
Ook zal ik aandacht besteden aan de opmerkelijke materiële cultuur in Frisia. Zo droegen mensen unieke klederdracht om te laten zien dat ze vrije Friezen waren.’
Hoe zagen die kleren eruit?
‘Dat weten we dankzij contemporaine bronnen en archeologische vondsten. Een belangrijke bron is het Oost-Friese Manningahuisboek, een manuscript uit de zestiende eeuw waarin dames worden afgebeeld die zich rijkelijk met goud versieren. Volgens de schrijver van het manuscript moest dit “typisch Friese dracht” voorstellen. In het manuscript worden ook voorwerpen afgebeeld die volgens de schrijver al honderden jaren oud zijn. Ook zijn er enkele sieraden gevonden bij archeologische opgravingen.’
Hoe verhield de Friese samenleving zich tot de rest van Europa?
‘Er zijn interessante verschillen tussen Frisia en de rest van het Heilige Roomse Rijk. Bijvoorbeeld in het recht, maar ook in het klooster- en kastelenlandschap dat kenmerkend is voor deze streek. Maar hoewel de Friezen enerzijds heel veel waarde hechtten aan hun identiteit als vrije Fries, waren ze allesbehalve wereldvreemd. Ze ondernamen lange pelgrimstochten en waren fanatieke kruisvaarders die tijdens de Vijfde Kruistocht in de dertiende eeuw de Egyptische stad Damiate belegerden. De wisselwerking tussen hun Friese identiteit en hun betrokkenheid bij gebeurtenissen in de rest van de wereld maken de middeleeuwse Friezen een fascinerend volk om te bestuderen.’
