‘De Koude Oorlog begon al op 10 mei 1945’

De Koude Oorlog beheerste decennialang de internationale politiek. Het gedeelde Duitsland was een van de frontstaten in dit conflict. In samenwerking met Labrys Reizen organiseert Historisch Nieuwsblad een unieke reis door het Duitsland van de Koude Oorlog. Historici Maarten van Rossem en Willem Melching staan tijdens de reis garant voor de historische context. Historisch Nieuwsblad sprak over de reis met Willem Melching. ‘Deze reis biedt een unieke gelegenheid om de Duitse geschiedenis van de Koude Oorlog te leren kennen.’

Wat kan men verwachten van deze reis?
‘Wij beginnen de reis in Wolfsburg. Misschien verassend voor sommigen, maar eigenlijk is de keuze heel logisch. Hier staat namelijk de Volkswagenfabriek. Het automerk kwam in de Koude Oorlog symbool te staan voor de westerse welvaart die uiteindelijk superieur zou zijn aan het communistische Oosten. De reis gaat verder langs de allergrootste grensovergang van de Koude Oorlog: Helmstedt-Marienborn. Ook komen we bij de NAVO-observatiepost Point Alpha, krijgen we een rondleiding door een ondergrondse bunker en gaan we naar het stadje Mödlareuth dat letterlijk in tweeën gesplitst werd door het IJzeren Gordijn. Uiteraard mag Berlijn ook niet ontbreken. Checkpoint Charlie, de Teufelsberg en de voormalige luchthaven Tempelhof zijn enkele van de plekken die we zullen bezichtigen.’

^{De Berlijnse muur.}

Is de erfenis van de Koude Oorlog nog merkbaar in Duitsland?
‘Duitsland werd vrijwel direct na de oorlog bezet door de drie geallieerde mogendheden en later ook Frankrijk. Toen begon de Koude Oorlog eigenlijk al, op 10 mei 1945, één dag na de capitulatie van Duitsland. Vanaf de winter van 1945 groeiden de verschillende zones steeds verder uit elkaar. In West-Duitsland werd ervoor gekozen om de Duitse economie weer op eigen benen te laten staan. Zo werd de Volkswagenfabriek bijvoorbeeld weer opgestart. In de Sovjet-zone werden banken en grote bedrijven genationaliseerd, terwijl in de Amerikaanse zone het kapitalisme zijn intrede deed. Zulke maatregelen zijn nu nog steeds merkbaar in de verschillende delen van Duitsland.’

^{Helmstedt-Marienborn grensovergang.}

Waarom is deze reis zo uniek?
‘Als je als toerist plekken bezoekt, mis je vaak het perspectief en de verhalen bij deze plaatsen. Dat perspectief krijg je tijdens deze reis juist wel mee. Ook kom je tijdens deze reis op diverse plekken die niet snel op iemands toeristische agenda staan, denk aan het oude Amerikaanse spionagestation op de Teufelsberg. Bovendien is er een goede verdeling tussen het Oost- en West-Duitse verhaal tijdens de reis. Daarnaast zal de bus tijdens de trip fungeren als een rijdende collegezaal waarin Maarten van Rossem en ik allebei informatie geven over de Koude Oorlog en onze persoonlijke verhalen vertellen over deze tijd. Deze reis biedt dus een unieke gelegenheid om, onder leiding van twee kenners van deze periode, de Duitse geschiedenis van de Koude Oorlog te leren kennen.’

^Teufelsberg.

Bekijk hier het dagprogramma van de reis en meer informatie.