Home De kleine geschiedenisquiz

De kleine geschiedenisquiz

  • Gepubliceerd op: 23 juni 2004
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Annemarie Houwink ten Cate
  • 3 minuten leestijd

Hoe staat het met uw historische kennis? Elk jaar organiseert dit blad samen met de Volkskrant en televisieprogramma Andere Tijden de Grote Geschiedenis Quiz. Bereid u voor op deze quiz en oefen mee.

 
Van de laboratoria halverwege de negentiende eeuw mag men zich geen al te fraaie voorstelling maken: natuurwetenschappelijk onderzoekers werkten in schuren en stallen, op zolders en in kelders. Een van deze wetenschappers was een jongeman uit de Jura. Zijn vader, naast leerlooier ook soldaat en vurig aanhanger van Napoleon, stuurde hem naar Parijs. Daar ging hij scheikunde en natuurkunde studeren en groeide hij uit tot grondlegger van de biochemie en de moderne bacteriologie. 

Een van de vele problemen die hij aanpakte was hondsdolheid, een ziekte met variërende incubatietijd, die door haar verschijnselen (bij de mens soms zelfs bijtneigingen en maniakale uitingen) grote indruk maakte op de fantasie van het publiek. Er was een tijd waarin de zieken tussen matrassen werden verstikt, zo groot was de angst voor besmetting. 

Bekend was dat de ziekte zetelde in het centrale zenuwstelsel van de hond. Daarom werd weefsel uit het centrale zenuwstelsel van een dolle hond ingebracht in de hersenen van een gezonde hond. Dit bleek een effectieve methode om de ziekte over te brengen; in twee weken werden de gezonde honden dol. 

Onderzoek leerde dat de entstof, indien blootgesteld aan droge lucht, binnen veertien dagen zijn werkzaamheid verliest. Zodra dit bekend was, werden de proeven voortgezet, eerst bij gezonde proefdieren, daarna bij honden die door een dolle hond waren gebeten. En wat bleek? Werd een gebeten hond de eerste dag met het veertien dagen oude virus ingespoten, de volgende dag met dertien dagen oud virus enzovoort – dan was het dier, dankzij de opgebouwde weerstand, na veertien dagen onvatbaar geworden voor het meest dodelijke virus. 

De ontdekker was 63 jaar oud toen hij zijn eerste patiënt kreeg, een jongetje uit de Elzas dat veertienmaal door een dolle hond was gebeten. Dit geval werd de toetssteen van het onderzoek. Bovengenoemd systeem van veertien opeenvolgende injecties werd toegepast, en het kind genas. De geleerde ‘waakte als een moeder over het kind’, aldus een biograaf, ‘de gezondheidstoestand van de kleine werd met evenveel zorg genoteerd als die van een vorstelijk persoon’. 

De vraag is: wie was deze wetenschapper?
a) Curie, b) Fleming, c) Koch, d) Pasteur 

De oplossing van nr. 5 is: Anna van Kleef (1515-1557), na Catharina van Aragon, Anna Boleyn en Jane Seymour de vierde vrouw van Hendrik VIII; diens vijfde vrouw was Catharina Howard en zijn zesde Catharina Parr. De ‘kanselier van de schatkist’ die het huwelijk arrangeerde was Thomas Cromwell. Hij werd een maand nadat het huwelijk was ontbonden onthoofd. Winnaar van de vorige prijsvraag is Peter Hoek uit Alkmaar. Weet u de oplossing van deze maand? Inzendingen graag voor 26 juli naar de redactie van Historisch Nieuwsblad, Postbus 256, 1110 AG Diemen, of redactiehn@vug.nl. Onder de juiste inzenders verloten wij het schitterend geïllustreerde Herfsttij der Middeleeuwen van Johan Huizinga, bezorgd door Anton van der Lem.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer