Home ‘De Jedburghs hebben hun rol gespeeld’

‘De Jedburghs hebben hun rol gespeeld’

  • Gepubliceerd op: 27 augustus 2014
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Stijn Keuris
  • 3 minuten leestijd

In Nederland werden de eerste Jedburgh-teams ingezet in het kader van operatie Market Garden, in september 2014 precies 70 jaar geleden. De Nederlandse inbreng in de heldhaftige operaties is lang onbeschreven gebleven. Jelle Hooiveld begon te graven en vond uiteindelijk genoeg informatie om een boek te schrijven. ‘Het is bijna James Bond in het kwadraat’.

U bent van oorsprong een bedrijfskundige. Hoe bent u in dit historisch onderzoek verzeild geraakt?
‘Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in de Tweede Wereldoorlog en in speciale militaire eenheden. Ik kwam er via een omweg achter dat er een aantal Nederlanders betrokken was bij operatie Jedburgh. Ook was een aantal na de oorlog onderscheiden met een Militaire Willems-Orde. Ik wilde graag een goed boek lezen over deze Nederlandse Jedburgh-officieren, maar dat bleek er niet te zijn. Toen ben ik zelf gaan zoeken.’

Was het gelijk duidelijk dat het een boek zou opleveren?
‘Nee. In eerste instantie ben ik naar instituten en archieven gegaan, om te kijken of ik meer informatie kon vinden. Uiteindelijk had ik genoeg om er wat van te maken en heb ik bij het ministerie defensie aangeklopt. Ze waren er erg enthousiast over en zagen er potentie in. Ik heb mezelf wel moeten bewijzen, maar uiteindelijk is het boek er in samenwerking met Defensie gekomen.’

Wat onderscheidde de Jedburghs van andere speciale eenheden?
‘Zij waren een van de eerste troepen die ‘special forces’ werden genoemd. De kern van Jedburghs was dat ze altijd samenwerkten met het lokale verzet. Als er geen verzet was werden ze niet gedropt. Hun doel was het contact leggen met het verzet en dat coördineren. De Britse commando-eenheid SAS werd ook niet zomaar gedropt, maar die groep had wel een ander soort missies. Jedburghs moesten het lokale verzet bundelen. De SAS heeft dat natuurlijk ook wel eens gedaan, maar het behoorde niet tot hun kerntaken.’

Hoe belangrijk zijn Jedburghs geweest bij de bevrijding van Nederland?
‘Die vraag is lastig te beantwoorden. Ze moesten het verzet ondersteunen en het verzet voerde acties uit. Hoe ga je het effect van die missies beoordelen? Je kunt in ieder geval zeggen dat ze belangrijk zijn geweest. De Jedburghs hebben wapens geleverd en het verzet had ineens een directe link met het hoofdkwartier in Engeland. De Jedburghs zijn succesvol geweest. Ze hebben inlichtingen verzameld en verzetsgroepen ingezet. Het is niet zo dat ze de oorlog flink hebben verkort, maar ze hebben hun rol gespeeld. Voor zover ze succesvol konden zijn, zijn ze het geweest.’

Wat spreekt u zo aan in speciale eenheden en in het bijzonder de Jedburghs?
‘Deze groep vormde de elite van de elite. Ze wisten van te voren dat de kans dat ze niet levend terug zouden keren vijftig procent was. Ik vind het fascinerend dat mensen zich vrijwillig opgeven om dit werk te doen. Je midden in de nacht laten droppen in vijandelijk gebied, waar je geen kant op kunt als het fout gaat. Dat spreekt mij meer aan dan bijvoorbeeld een tankdivisie, die met andere groepen optrekt. Geheime operaties zijn spannender, het is bijna James Bond in het kwadraat. Alleen waren het hele normale kerels, bescheiden mannen die niet zo agressief en chauvinistisch waren als je misschien in eerste instantie zou denken. Het waren nuchtere, bescheiden mensen.’

Heeft u de smaak te pakken, komt er een tweede boek?
‘Dat is wel de bedoeling. Het is nog niet helemaal duidelijk hoe en wat, maar ik wil een compleet werk over het Bureau Bijzonder Opdrachten schrijven. Dit was een Nederlandse militaire geheime dienst die onder meer bij de inzet van Jedburghs was betrokken maar ook andere geheim agenten uitzond.’

 

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Fout in routekaart rampvlucht Bijlmermeer belandde in onderzoeksrapport
Fout in routekaart rampvlucht Bijlmermeer belandde in onderzoeksrapport
Artikel

Fout in routekaart rampvlucht Bijlmermeer belandde in onderzoeksrapport

In het eindrapport van de Raad voor de Luchtvaart uit 1994 over de oorzaken van de Bijlmerramp stond een fout: op een routekaart van de rampvlucht was het moment waarop het vliegtuig twee motoren verloor, verkeerd aangegeven. Een oud-onderzoeker van de Raad, Henk Pruis, ontdekte de fout onlangs. Hij denkt dat die voeding heeft gegeven...

Lees meer
Greenpeace groot dankzij aanslag op Rainbow Warrior
Greenpeace groot dankzij aanslag op Rainbow Warrior
Interview

Greenpeace groot dankzij aanslag op Rainbow Warrior

Veertig jaar geleden blies de Franse geheime dienst het Greenpeace-schip de Rainbow Warrior op. Er viel één dode. De Nederlander Martini Gotjé was aan boord toen de bommen ontploften. Voor Greenpeace brak een nieuwe periode aan. Op 10 juli 1985 blies de Franse geheime dienst het Greenpeace-schip de Rainbow Warrior op. Het schip lag in...

Lees meer
Scène uit The teacher who promised the sea
Scène uit The teacher who promised the sea
Recensie

‘The Teacher Who Promised the Sea’ toont dat het Franco-verleden nog springlevend is

Autoritaire en dictatoriale regimes haten kritisch onderwijs. Dat blijkt ook uit de speelfilm The Teacher Who Promised the Sea, waarin een Franco-militie in 1936 meedogenloos afrekent met een jonge idealistische onderwijzer. Het verhaal is gebaseerd op ware gebeurtenissen. De Catalaan Antoni Benaiges is 31 als hij in 1935 als onderwijzer gaat werken in een schooltje...

Lees meer
Leden-van-de-Nationale-Garde-ondervragen-een-man-tijdens-de-rassenrellen-in-Chicago-1919.-Copyright-Getty-Images-scaled.jpg
Leden-van-de-Nationale-Garde-ondervragen-een-man-tijdens-de-rassenrellen-in-Chicago-1919.-Copyright-Getty-Images-scaled.jpg
Artikel

Amerikaanse president zet politie en leger in tegen ongewenst verklaarde immigranten

Tijdens het presidentschap van Woodrow Wilson sloeg de Amerikaanse overheid met harde hand stakingen neer, deporteerde duizenden migranten en liet racistisch geweld tegen zwarten ongestraft. Daardoor kwam de democratie hevig onder druk kwam te staan, net als nu onder Donald Trump.

Lees meer