Home Dossiers Tweede Wereldoorlog De Georgische opstand op Texel

De Georgische opstand op Texel

  • Gepubliceerd op: 19 augustus 2021
  • Laatste update 20 mrt 2023
  • Auteur:
    Astrid van Heerwaarden
  • 3 minuten leestijd
Texel vuurtoren.
Hitler in de Tweede Wereldoorlog
Dossier Tweede Wereldoorlog Bekijk dossier

In de nacht van 5 op 6 april 1945 begon de Georgische opstand op Texel. Onder de Duitse soldaten die op het eiland gevestigd waren bevonden zich veel Georgiërs. Met het eind van de Tweede Wereldoorlog in zicht waren zij bang dat als ze niet tegen de Duitsers in verzet kwamen, zij in de Sovjet-Unie gezien werden als landverraders. Ze besloten in opstand te komen. De bloedige strijd die volgde kostte ruim 1.000 mensen het leven.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het relatief rustig geweest op Texel. Maar om klokslag 1 uur ’s nachts in de nacht van 5 op 6 april was het gedaan met de rust. De Georgiërs wisten binnen korte tijd bijna 400 Duitse soldaten om te brengen.

Meer lezen over de Tweede Wereldoorlog? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.

De Georgiërs hadden een ingenieus plan opgesteld voor de opstand. Ze zouden de Duitsers in hun slaap verrassen en vermoorden met bajonet of dolk. Vervolgens zouden ze het eiland veroveren. In totaal werden er zes groepen van ongeveer 100 man samengesteld, die elk verschillende strategische plekken moesten veroveren.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Represaille na de Georgische opstand op Texel

In eerste instantie verliep het plan geslaagd, maar twee Duitsers wisten te ontsnappen. Om 4 uur ’s nachts werd er door hen telefonisch alarm geslagen. Zij kregen de opdracht om alle Georgiërs koste was het kost om te brengen.

Er volgde een lange en bloedige strijd waarvan niet alleen Duitse en Georgische soldaten het slachtoffer werden. Op 6 april arresteerden de Duitsers 14 Texelaars. Vier van hen ontsnapten, maar de andere tien werden – als represaille voor de opstand – op het strand geëxecuteerd. Lange tijd was het onduidelijk wat er met deze burgers was gebeurd, maar op 22 mei 1945 vond men op het strand in de Mokbaai de stoffelijke resten.

In de hierop volgende weken was het eiland het toneel van een bloedige guerrillastrijd. Op 26 april waren de ergste oorlogshandelingen eindelijk voorbij, maar schietincidenten bleven plaatsvinden.

De opstand kostte 117 Texelaars het leven. 482 tot 565 Georgiërs overleefden de strijd niet en ongeveer 600 Duitsers sneuvelden tijdens de opstand. De materiële schade was groot: tientallen boerderijen gingen in vlammen op.

Soldaten die de Georgische opstand op Texel overleefden.
Een aantal soldaten die de Georgische opstand op Texel overleefden. Namen zijn helaas onbekend.

Terwijl een groot deel van Nederland de bevrijding al op 5 mei vierde, moesten de Texelaars tot 20 mei wachten. Uiteindelijk ontwapenden de Canadezen de Duitse soldaten die nog op het eiland waren en brachten zij die Georgiërs die nog in leven waren in veiligheid.

Dossier Tweede Wereldoorlog

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Jo Corbeij op de cover van Du
Jo Corbeij op de cover van Du
Artikel

Na elke oorlog blijft niet-ontplofte munitie achter. Deze 16-jarige jongen werd daar het slachtoffer van

Polen en de Baltische staten zijn uit het internationale verdrag gestapt dat het gebruik van landmijnen verbiedt. Ze hopen zich daarmee beter te kunnen verdedigen, maar riskeren wel problemen in de toekomst. Na de Tweede Wereldoorlog veroorzaakten niet-opgeruimde landmijnen en boobytraps nog jarenlang slachtoffers, vaak onder kinderen. Zoals de 16-jarige Jo Corbeij uit Roermond. De...

Lees meer
Portret Steffie van den Oord
Portret Steffie van den Oord
Interview

‘Overlevenden van de oorlog kunnen zich echt verplaatsen in kinderen in Gaza’

In haar nieuwe boek Kinderen in oorlogstijd kijkt Steffie van den Oord  met de laatste generatie overlevenden terug op de sporen die de Tweede Wereldoorlog door hun leven heeft getrokken.

Lees meer