Home ‘De expansie was een marginaal verschijnsel’

‘De expansie was een marginaal verschijnsel’

  • Gepubliceerd op: 19 november 2013
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Thijs Slegt
  • 2 minuten leestijd
‘De expansie was een marginaal verschijnsel’

Wat is de reden dat de uitbreiding naar de Oost en de West juist tijdens de Opstand plaatsvond?

‘De Opstand had er niet veel mee te maken. Aan het eind van de zestiende eeuw was Nederland al een belangrijke handelsnatie binnen Europa. De expertise die nodig was voor verre zeereizen is toen opgebouwd, men voer naar de Oostzee en de Middellandse zee. Met die ervaring kon men vrij eenvoudig naar de Atlantische en Indische gebieden zeilen.‘

‘Er was geen sprake van een plotselinge groei in handelsactiviteiten, het was meer een gelijkmatig stijgende lijn die werd voortgezet tijdens de Opstand. Bovendien kreeg Nederland het overwicht op zee. Na de Armada wist Filips II geen belangrijke hindernissen meer op te werpen. De expansie was overigens een vrij marginaal verschijnsel. Van de tien schepen die uitvoeren bleven er zeven gewoon in Europa. ‘

Heeft de uitbreiding wel invloed gehad op de oorlog die Nederland voerde?
‘Het overzeese rijk dat de Nederlanders hadden opgebouwd moet vooral beoordeeld worden op commerciële gronden en niet als onderdeel van de strijd tegen de Iberiërs. De Republiek heeft haar onafhankelijkheid in Europa bevochten. In Indië zaten de Spanjaarden en de Portugezen Nederland eigenlijk niet echt in de weg, en in het Atlantische gebied uiteindelijk ook niet. Ze konden daar naast elkaar bestaan.’

Hoe keek Spanje tegen de groeiende handelsactiviteiten van Nederland aan?
‘De activiteiten in de overzeese gebieden werden als een bedreiging ervaren. Frankrijk en Engeland hadden namelijk al gebieden op Spanje veroverd, maar ze wisten de Nederlanders uiteindelijk buiten de deur te houden.’

‘De Republiek maakte handig gebruik van het feit dat ze geen groot rijk veroverd had, dat scheelde investeringen. Het land richtte zich op de handelsvaart ten behoeve van derden. Nederlandse schepen bevoorraadden bijvoorbeeld de Engelse koloniën in de Caraïben.’

‘Tijdens de oorlog werd er evengoed handel gedreven met Spanje. De embargo’s bemoeilijkten dat wel enigszins, maar oorlog en handel stonden indertijd los van elkaar. Spanje had in zekere zin baat bij de handelsvoering van Nederland.’
 

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Bendeleden in Wilmington
Bendeleden in Wilmington
Artikel

Frederik van Eeden duldde racisme in Amerika

De idealist Frederik van Eeden begon in 1909 een nieuwe landbouwkolonie in de Amerikaanse staat North Carolina. Daarbij kreeg hij hulp van de schatrijke white supremacist Hugh MacRae, die betrokken was bij een racistische staatsgreep. Waarom ging Van Eeden toch met hem in zee?  In 1909 gaat arts, psychiater, schrijver en idealist Frederik van Eeden...

Lees meer
Canadese Week op een Amsterdamse school
Canadese Week op een Amsterdamse school
Artikel

Waarom het experiment om iedereen Engels te leren mislukte

Nederland moest vooruit in Europa. Daarom moest iedereen Engels leren, vond de Arnhemse PvdA-voorman Herman Koch. Het kwam in zijn stad in 1958 tot een experiment op lagere scholen – dat al snel vastliep. ‘Good morning, meneer!’, ‘Good morning, children!’ De begroeting tussen de kinderen van de derde klas van de openbare lagere school aan...

Lees meer
Zicht op Maastricht, 1581.
Zicht op Maastricht, 1581.
Nieuws

Politieke grenzen zorgden voor andere bouwstijl

Huizen in Maassteden als Maastricht, Sittard, Roermond en Venlo vertoonden tussen 1200 en 1600 opvallende verschillen. Die vielen in belangrijke mate samen met de politieke grenzen, zo betoogt Birgit Dukers in haar proefschrift Bouwen langs de Maas, waarop ze onlangs promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. De huidige provincie Limburg was in de late Middeleeuwen...

Lees meer
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Beeldessay

Woonwagenbewoners hebben liever een huis op wielen

Tienduizenden mensen willen niet in een huis, maar in een woonwagen leven. Dat leidt al eeuwen tot discriminatie en tot strijd met de overheid, die hun vrijheid steevast probeert in te perken.   In Nederland hebben ook altijd mensen gewoond zonder vaste verblijfplaats. In de Middeleeuwen waren dit reizende handelaren of mensen met een specialistisch beroep....

Lees meer