Home DE EERSTE WERELDOORLOG. 1914-1918

DE EERSTE WERELDOORLOG. 1914-1918

  • Gepubliceerd op: 8 januari 2001
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Gerard Borst
  • 2 minuten leestijd

De ergste uitwassen van de twintigste eeuw vinden hun oorsprong in de chaos die de Eerste Wereldoorlog achterliet. Dat is geen nieuws, maar volgens John Keegan kan het geen kwaad op deze waarheid te blijven hameren. Keegan schreef The First World War (1998). Van dit meesterwerk verscheen onlangs een soepele Nederlandse vertaling.

        Hoe begon de ‘moedercatastrofe van de twintigste eeuw’? Hoe verliep de strijd? Waarom verloren Duitsland en Oostenrijk-Hongarije? Dit is maar een greep uit de vragen die in Keegans boek aan bod komen. De auteur heeft een fenomenale kennis van zaken en schrijft even makkelijk over Frankrijk en België als over de gevechtsterreinen elders in de wereld, even makkelijk over de grondtroepen als over de luchtmachten en de marines van de belligerente partijen. Bij dit alles toont hij zich bovendien een rasverteller. Zo gedetailleerd of technisch kan zijn verhaal niet worden of het blijft meeslepend.
        Keegan is vooral uitstekend op dreef in de passages over het westelijk front. In de jaren 1915-’17 zat de strijd daar hopeloos op slot. De Duitsers aan de ene kant en de Engelsen en/of Fransen aan de andere kant ondernamen herhaaldelijk pogingen om de stellingen van de vijand te doorbreken. Iets anders dan een ongelofelijke hoeveelheid doden leverden deze pogingen niet op. Desondanks bleef de vechtlust van de soldaten lange tijd op peil. Hoe valt dat te verklaren? Hoe kwamen de anonieme miljoenen tot het besluit in de strijd te volharden en in de zin ervan te geloven? ‘Mannen’, schrijft Keegan, ‘die in de loopgraven samen in een enge ruimte moesten leven, knoopten banden aan van wederzijdse afhankelijkheid en zelfopoffering die sterker waren dan vriendschappen in vredestijd. Dat is het ultieme raadsel van de Eerste Wereldoorlog. Als we zowel de genegenheden als de haatgevoelens ervan konden begrijpen, zouden we het inzicht in het raadsel van het menselijk leven dichter benaderen.’ Daar zit veel in.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Pius IX latere leeftijd
Pius IX latere leeftijd
Interview

Paus Franciscus herinnert aan een paus die de macht verloor, maar zielen won

Paus Franciscus is overleden. Historicus Jeroen Koch vertelt hoe Franciscus’ verre voorganger paus Pius IX er in de negentiende eeuw in slaagde om van het Vaticaan een symbolisch en mythisch instituut te maken, in een tijd waarin de paus juist zijn wereldlijke macht verloor. Jeroen Koch, die samen met Frans Willem Lantink De paus en...

Lees meer
New Yorkse politie neemt vingerafdruk van Duitser in 1917 als deel van de Alien Enemies Act
New Yorkse politie neemt vingerafdruk van Duitser in 1917 als deel van de Alien Enemies Act
Interview

Waarom Trump zich beroept op een 200 jaar oude wet om Venezolanen uit te zetten

De Verenigde Staten zetten honderden immigranten op het vliegtuig naar El Salvador, waar zij zonder proces in een gruwelijke gevangenis worden geïnterneerd. Trump gebruikt daarvoor de omstreden Alien Enemies Act, een wet uit 1798. Die was oorspronkelijk bedoeld om vijandelijke buitenlanders uit te zetten in tijden van oorlog, maar werd in de Eerste Wereldoorlog al...

Lees meer
De Nationale Dodenherdenking in 2014
De Nationale Dodenherdenking in 2014
Recensie

Herdenking van de Tweede Wereldoorlog is al tachtig jaar gevoelig

In 2001 opende Chris van der Heijden zijn ophefmakende boek Grijs verleden. Nederland en de Tweede Wereldoorlog met de even briljante als provocatieve zinnen: ‘Eerst was er de oorlog, daarna het verhaal van die oorlog. De oorlog was erg, maar het verhaal maakte de oorlog nog erger’. Deze zinnen schoten me te binnen, al lezend...

Lees meer
Prins Bernhard krijgt uitleg over de bewapening van de Northrop NF-5 op vliegbasis Gilze-Rijen
Prins Bernhard krijgt uitleg over de bewapening van de Northrop NF-5 op vliegbasis Gilze-Rijen
Onderzoek

Onderzoekscommissie wilde bewust niet weten hoe corrupt prins Bernhard daadwerkelijk was

De commissie die moest uitzoeken of prins Bernhard smeergeld aannam van Amerikaanse vliegtuigbouwbouwers, heeft haar werk niet goed gedaan. Dat concludeert historicus Philip Dröge in Historisch Nieuwsblad. Dröge baseert zich op het onlangs geopenbaarde archief van de toenmalige secretaris, Ad Geelhoed. De commissie had sterke aanwijzingen dat de prins nog corrupter was dan gedacht, maar...

Lees meer