Zelden zal een kort college elementaire geschiedwetenschap zoveel aandacht hebben gekregen als de teach-in die drs W.A. von Amsberg vorige maand gaf aan een gezelschap journalisten in New York. En zelden zal een relevante historiografische les (‘Ga in uw onderzoek altijd de openbare bronnen na’) zozeer zijn beschimpt en bespot. En zo onterecht: want er is met de beste wil van de wereld geen reden te bedenken waarom een ingezonden brief van een massamoordenaar irrelevant zou zijn in een debat over de betreffende moorden. Veel massamoordenaars hadden latere historici een grote dienst kunnen bewijzen door meer ingezonden brieven te schrijven. Dat massamoordenaars vaak de onhebbelijkheid hebben om te liegen oven de massamoorden die ze plegen, doet daar weinig aan af.
Alle kritiek voor de docerende historicus (ook bekend als Willem-Alexander, kroonprins der Nederlanden) was extra vervelend omdat hij zich met zijn opmerking bekwaam verdedigde tegen de laster dat hij een slecht historicus zou zijn. Die kwam voort uit de voor hem ongelukkige omstandigheid dat zijn afstudeerscriptie niet behoort tot het uitgebreide corpus van openbare bronnen in de Nederlandse wetenschap. Alleen het beoordelingscijfer van de gerespecteerde hoogleraar Wesseling is overgeleverd: een zeven. Een welverdiende voldoende, blijkt: met het oordeel over de relevantie van bronnen is weinig mis.
Helaas kan dat niet gezegd worden over zijn moreel oordeelsvermogen. Willem Alexander is al enige maanden druk doende om in samenwerking met zijn moeder, momenteel werkzaam als koningin van Nederland, een campagne op te zetten ter verdediging van mensen die zich in het verleden hebben aangesloten bij massamoordenaars. Die verdediging komt ruwweg neer op het argument dat de moorden werden gepleegd in een andere tijd en dat het aan de vooravond van de moorden bovendien erg slecht ging met het betreffende land, Argentinië. Dat het daar eigenlijk oorlog was en dat het in de oorlog nu eenmaal de gewoonte is om, zeg, mensen te ontvoeren en ze uit vliegtuigen levend in zee te werpen. Dat is een voorbeeld van de moraal die zegt dat er ‘een andere kant’ is aan het schenden van de mensenrechten. De moraal van de massamoordenaar.
Waarschijnlijk is de kroonprins zo druk bezig in het gevlei te komen bij de man die hij als schoonvader wil, dat hij – en de rest van de koninklijke familie – wat erg veel begrip voor massamoordenaars heeft gekregen. Nu is de liefde een prachtig excuus voor van alles, maar niet voor het aanhangen van de moraal van de massamoordenaar. En een vakhistoricus kan wellicht een heel eind komen met een onderontwikkeld gevoel voor moraal, maar bij een functie in het landsbestuur is dat lastiger, zeker wanneer het een functie met symbolische waarde betreft. Daarom is het beter een open sollicitatieprocedure voor de positie van staatshoofd te beginnen. Dan kunnen de Oranjes zich verder wijden aan de bestudering van openbare bronnen en aan de liefde.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
