Home Commentaar: De Algemene Ellendige Toestand in de Wereld

Commentaar: De Algemene Ellendige Toestand in de Wereld

  • Gepubliceerd op: 09 mei 2001
  • Update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Frans Smits

Nog maar twintig procent van de Nederlandse bevolking heeft eigen herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Een probleem als de slachtoffers herdacht en de bevrijding gevierd moet worden. Want wat zegt die 4 en 5 mei de meerderheid van de Nederlanders nog? Vandaar dat de 4 en 5 mei-activiteiten een aantal jaren geleden door de overheid zijn gemoderniseerd. Elk jaar is er een thema; dit jaar was dat ‘Vrijheid is leven zonder angst’. We moesten ons vorige week van het Nationaal Comité 4 en 5 mei realiseren dat ‘ook in een land waar veel vrijheid is, zoals in Nederland anno 2001, mensen bang en onzeker kunnen zijn. Bang voor de vrijheden die anderen zich permitteren en waar je het slachtoffer van kunt worden. Onzeker over de vrijheid die een overheid geeft aan zijn burgers om mee te beslissen over de samenleving nu en in de toekomst.’

        De muziekzender MTV had de boodschap goed begrepen. Op 4 mei verscheen er een zwart beeldscherm. In plaats van videoclips waren er teksten te zien waarin aandacht werd geschonken aan in Nederland gepleegde ‘zinloze’ gewelddelicten’.
        4 en 5 mei zijn dagen geworden waarop we ons bezinnen op de Algemene Ellendige Toestand in de Wereld. Ze hebben weinig meer met de oorlog te maken. Het verleden is weggepoetst om de overige tachtig procent te plezieren.
        Een paar dagen voor 4 en 5 mei kreeg het Historisch Nieuwsblad een onooglijk doosje opgestuurd. ‘Hongerdoos’ stond erop. Er zat een zakje in met 3 tulpenbollen. Daar kun je soep van maken stond er op een bijgeleverd briefje. Je hebt er verder 1 liter water, 1 ui, aroma, zout, 1 theelepel olie en kerrie voor nodig. De doos bevatte ook nog een puntzakje cichorei en een aantal zoethoutjes.
        Uit de doos kwam verder het hongerwinterganzenbord. Het is een gewoon ganzenbord met net iets andere spelregels. Je komt op vakje 26. ‘Tijdens de Tweede Wereldoorlog worden veel spullen geruild voor eten. Jij ruilt de sieraden van je moeder en eet van de opbrengst je buikje rond. Twee beurten overslaan.’ Vakje 39: ‘Je wordt aangehouden voor controle van je persoonsbewijs. Dat blijkt vals te zijn. Je belandt in de gevangenis. Daar blijf je zitten totdat iemand anders je plaats inneemt.’ Vakje 51: ‘Er zijn ook goede Duitsers. Een vriendelijke Duitse soldaat helpt je vooruit naar vakje 59.’
        De hongerdoos is gemaakt door het Centrum voor Mondiaal Onderwijs en bedoeld voor kinderen. De uitvoering verdient geen tien, maar het idee is prima: probeer kinderen iets te laten beleven van de Tweede Wereldoorlog.
        Volgend jaar geen algemene-ellende-van-de-wereldcircus meer. Ietsje meer verleden graag. Als het Nationaal Comité 4 en 5 mei nou eens die tachtig procent van na de oorlog een hongerdoos opstuurt.

Frans Smits is hoofdredacteur van het Historisch Nieuwsblad

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Jachtscène uit het veertiende-eeuwse Livre de chasse
Jachtscène uit het veertiende-eeuwse Livre de chasse
Historische sensatie

Theo Spek: ‘Opeens stond ik in een middeleeuws bos’

Landschapshistoricus Theo Spek wilde weten hoe het Nederlandse bos eruitzag in de Middeleeuwen. Hij vond een voorbeeld in Engeland. ‘Het was precies zoals ik me had voorgesteld.’  Kent u de historische sensatie, zoals door Johan Huizinga omschreven?   ‘Ja, en die ervaar ik allereerst in het landschap zelf. Bij archiefvondsten voel ik als landschapshistoricus soms ook...

Lees meer
Shaka Zulu
Shaka Zulu
Artikel

Zoeloeheerser Shaka was de koning van de intrige

Shaka, de machtige koning van de Zoeloes, vertrouwde niemand. Zelfs niet zijn eigen verwanten. En gelijk had hij. Want verraad, samenzwering en moord liepen als een rode draad door de familie.   Waarom had Shaka, de legendarische koning van de Zoeloes, geen kinderen? Dit raadsel heeft vooral westerse historici lang beziggehouden. Aan vrouwen had hij immers...

Lees meer
Roosevelt spreekt zich uit tegen de NEutrality Act in 1939
Roosevelt spreekt zich uit tegen de NEutrality Act in 1939
Artikel

Trump verkoopt wapens voor Oekraïne, maar hij is geen tweede Roosevelt 

De Verenigde Staten zijn bereid wapens te leveren aan Oekraïne, maar Europa moet ervoor betalen. Dat is de ‘deal’ die president Trump op 14 juli sloot via NAVO-chef Mark Rutte. De deal heeft iets weg van de cash-and-carry-afspraken die president Franklin Delano Roosevelt in 1939 maakte met Groot-Brittannië. Maar wat op het eerste gezicht op...

Lees meer
Hongaars protest tegen de dam
Hongaars protest tegen de dam
Artikel

Hongaren gingen pas de straat op toen de Donau gevaar liep

Ondanks groeiende onvrede over het communistische systeem keken Hongaren in de jaren tachtig wel uit om in het openbaar kritiek te uiten. Pas toen de bouw van een waterkrachtcentrale de Donau bedreigde, kwam de bevolking in opstand.  In de jaren vijftig hadden Hongarije en Tsjecho-Slowakije het plan opgevat om een gigantische waterkrachtcentrale met dammen te...

Lees meer