De Republikeinse partij is nu al jaren in de greep van zeer conservatieve opvattingen. Zij vormt daarom in toenemende mate een minderheidspartij, die het bij de stembus moet hebben van oudere blanke kiezers. Omdat het Amerikaanse politieke systeem minderheden unieke mogelijkheden biedt om de wensen van de meerderheid te frustreren, spelen de Republikeinen toch een prominente rol in de federale besluitvorming.
Kern van het Republikeinse conservatisme is de overtuiging dat de federale overheid veel te omvangrijk is, dat die overheid meer dan gehalveerd zou moeten worden. Dat zou dan weer kunnen leiden tot navenante belastingverlagingen. Deze anti-overheidsideologie is opgebouwd uit twee elementen: een economisch en een historisch element.
Het economische element is afkomstig van het neoliberalisme, dat leert dat de overheid geen maatschappelijke problemen oplost, maar juist zelf het grootste maatschappelijke probleem vormt. Beperk daarom de overheid en geef de markt alle ruimte.
Het historische element wordt verschaft door de mythische interpretatie van de Amerikaanse geschiedenis, waaraan veel Amerikanen geloven. De Verenigde Staten, zo luidt de mythe, zijn groot en succesvol geworden door rugged individualism.
De natie is gecreëerd door hardwerkende, inventieve, goed bewapende individualisten in een lange, moeizame strijd tegen de elementen en de indianen aan de zogenoemde frontier, de steeds naar het westen opschuivende grens tussen woestenij en beschaving. De lange traditie van de western brengt dat prachtig in beeld. Clint Eastwood is niet voor niks een Republikeinse held.
Sedert het begin van de New Deal is de federale overheid steeds omvangrijker geworden. Zij zorgt voor een lawine van wet- en regelgeving, voor sociale verzekeringen en allerlei andere zaken die de burgers beter zelf zouden kunnen regelen. De overheidsmoloch heeft het ware, individualistische ethos van de VS, de kern van de Amerikaanse identiteit, tot in de wortels aangetast. De Verenigde Staten lijden aan wortelrot. De Republikeinen stellen in feite voor de hele maatschappelijke ontwikkeling van de laatste acht decennia terug te draaien.
Deze opvattingen worden grotendeels geïnspireerd door angst: veel oudere, blanke Amerikanen hebben het gevoel dat hun eigen natie zich tegen hen heeft gekeerd. Kleine steden in de typisch Republikeinse staten verkommeren, traditionele religieuze opvattingen staan onder druk en ergens halverwege deze eeuw zullen de blanke Amerikanen een minderheid in eigen land vormen.
Al die ellende wordt gesymboliseerd door de zwarte president in het Witte Huis. Dat is ook eigenlijk geen Amerikaan; hij is in Kenia geboren, denken veel Republikeinen, en zijn kiezers stemmen alleen op hem omdat hij zorgt voor uitkeringen.
Mythische voorstellingen hebben weinig met de werkelijkheid te maken, en dat is ook het geval met de ideologie van de conservatieve Republikeinen. Zeker, de frontier heeft echt bestaan, maar het westelijke deel van de reuzennatie is vooral tot ontwikkeling gebracht door de federale overheid en de grote ondernemingen die zich bezighielden met spoorwegaanleg en mijnbouw.
De Republikeinse haatcampagne tegen de federale overheid drijft op hypocrisie. De overheid moet bezuinigen op ‘de uitkeringen’ voor de minderheden, maar niet op de Amerikaanse AOW en de vrijwel kosteloze medische zorg boven de 65 waar de oudere blanken geen afstand van willen doen. Er moet vooral bezuinigd worden op ‘de anderen’, op ‘de uitvreters’.
Daar komt nog bij dat de Republikeins stemmende staten – de rode staten – het niet kunnen stellen zonder de omvangrijke subsidiestroom die de federale overheid van de Democratisch stemmende staten – de blauwe staten – naar de rode staten laat lopen.
Als er ooit zoiets was als een traditioneel Amerikaans ethos, dan was dat bovenal egalitair: ‘van krantenjongen tot miljonair.’ Maar door toedoen van de Republikeinen is de inkomensongelijkheid in de VS enorm toegenomen. De geschiedenis zal ook in de VS niet teruggedraaid worden. De Republikeinen moeten op zoek naar een realistischer ideologie.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
