Brieven juni 2003

Zelfbeschikkingsrecht

Het zeer lezenswaardige artikel van professor Zürcher (Historisch Nieuwsblad 2003/3) biedt een goede aanleiding om een hardnekkig historisch misverstand recht te zetten. Zürcher schrijft over ‘de zogenoemde “veertien punten van Wilson”, waarvan het principe van het zelfbeschikkingsrecht der volkeren het belangrijkste was.’
Het zelfbeschikkingsrecht der volkeren komt echter in de Veertien Punten NIET voor. Wilson bracht het eerst korte tijd later ter tafel, in zijn speech over de ‘Four Principles’ tot het Amerikaanse Congres op 11 februari 1918. Hij zei toen: ‘ “Self-determination” is not a mere phrase. It is an imperative principle of action, which statesmen will henceforth ignore at their peril.’

Harm J. Hazewinkel, Voorburg

Politionele acties

In de rubriek ‘Gezien’ (Historisch Nieuwsblad 2003/3) bespreekt Sabien Onvlee de nieuwe tentoonstelling ‘Oostwaarts’ in het Amsterdamse Tropenmuseum. Ze beklaagt zich erover dat de term ‘politionele acties’ geen enkele maal wordt genoemd en vindt dat een misser. Sabien kan echter niet goed luisteren. De commentaartekst zegt letterlijk: ‘In juli 1947 en in december 1948 voerde Nederland twee zogenoemde politionele acties uit. Het zijn militaire operaties, tegen de Republiek gericht.’ Hoeveel waarde moet een lezer van Historisch Nieuwsblad hechten aan het oordeel van een recensent die niet kan luisteren?

Jaap de Jonge, conservator Tropenmuseum, Amsterdam

Beeldgeheim

Ik twijfel ten zeerste of de uitleg die aan de onbekende historisch foto in ‘Beeldgeheim’ (Historisch Nieuwsblad 2003/3) gegeven wordt, wel juist is. Te oordelen naar de mode van de personen op de foto, is zij eerder in de jaren twintig dan in maart 1940 genomen. Ik denk vooral aan de vrouw helemaal links op de foto. Die draagt geen ‘mutsje’, zoals Joep van Deudekom denkt, maar een zogenoemde ‘cloche’, zoals die omstreeks 1928 gedragen werden (en zeker niet meer in 1940). De grote pet die de jongen draagt was in 1940 ook al geen mode meer.        
        De foto is zeker genomen tijdens een voetbalmatch België-Nederland, maar eerder in België dan in Nederland. Dat concludeer ik uit de draperieën, die meer aan een Frans-Belgische gewoonte dan een Nederlandse doen denken. De leeuw in het wapenschild is niet, zoals Van Muiswinkel denkt, de Vlaamse Leeuw, want dat is een zwarte leeuw op een geel veld. Het is mijns inziens de Belgische Leeuw. De ‘politieagent’ linksboven op de foto draagt ook eerder een Belgisch dan een Nederlands uniform.

J.L. Heldring, Leidschendam

Van de redactie:
In het bijschrift bij deze foto in Lage landen, hoge sprongen. Nederland in beweging 1898-1998 van Jos van der Lans en Herman Vuijsje staat: Radioverslaggever Han Hollander (rechts) en AVRO-radiocabine bij de wedstrijd België-Nederland in maart 1940.
De datum van publicatie van de foto is volgens fotoarchief Spaarnestad 3 maart 1940. Mogelijk is de foto toch eerder gemaakt. Lezers die meer weten over deze foto, kunnen schrijven aan de redactie.

Consultatiebureaus

Met interesse heb ik het artikel over ‘Een eeuw consultatiebureaus’ van Suzanna Jansen (Historisch Nieuwsblad 2003/2) gelezen. Helaas ben ik nogal teleurgesteld in de inhoud van het artikel, die ik tamelijk negatief gekleurd en vooral eenzijdig vind.
Inderdaad heb ik in de 25 jaar dat ik als consultatiebureauarts werkzaam ben veel zien veranderen. Veelal is dit evenwel niet het gevolg geweest van een veranderende ‘mode’, zoals uw auteur suggereert, maar van voortschrijdend inzicht, onder meer op grond van onderzoeksresultaten.
In uw nogal badinerende artikel mis ik de werkelijk relevante zaken die aan het consultatiebureau te danken zijn, zoals: de daling van de zuigelingensterfte in Nederland tot een van de laagste in de wereld; de hoge vaccinatiegraad tegen inmiddels 9-10 infectieziekten; het spectaculair dalen van de sterfte aan wiegendood.
        Overigens is het Groeiboekje, zoals ook in het boek van Van Lieburg, door u aangehaald, te lezen staat, niet ontwikkeld door ’tandenpoetslerares’ Ten Hoopen, maar door de districtsarts Jeugdgezondheidszorg, Els Harder-Buwalda. Zij maakte in 1972 in Parijs kennis met het Carnet de Santé en wilde dat aanpassen aan de Nederlandse situatie. Uiteindelijk heeft de Commissie GVO (Gezondheidsvoorlichting en -opvoeding), waarvan mevr. Ten Hoopen het hoofd is, wel een rol gespeeld, maar mevrouw Harder is toch de initiatiefneemster.

Annie van Kleij-van Rossum, Hoogeveen