Home Brieven februari 2003

Brieven februari 2003

  • Gepubliceerd op: 3 februari 2003
  • Laatste update 07 apr 2020
  • 2 minuten leestijd

In deze rubriek kunnen lezers hun mening geven over artikelen die in het Historisch Nieuwsblad verschenen zijn. De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten. Reacties: Postbus 1528, 1000 BM Amsterdam of redactiehn@vug.nl.


In zijn recensie van het boek van Hein Klemann, Nederland 1938-1948. De sociaal-economische ontwikkeling in jaren van oorlog en bezetting (Historisch Nieuwsblad 2002/7) is de heer J. Houwink ten Cate, medewerker van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie, terecht vol lof over dit doorwrochte werk. Hij geeft er een goed beeld van, tot de op een na laatste alinea.
        Ik heb in een ander verband kennisgenomen van de wetenschappelijke commotie over en weerstand tegen de conclusies van Trienekens in zijn proefschrift van 1985 over de voedselvoorziening in de Tweede Wereldoorlog tot de hongerwinter. Hij mocht toen nog niet schrijven dat zijn visie beter was dan dat wat men zich herinnerde en ook móést herinneren. Dat moest tijdens de oorlog van Radio Oranje en van het verzet, en na de oorlog moest men dit volgens de boeken van Loe de Jong blijven geloven.
        Maar ook de grondige studies van Klemann tonen aan dat de Nederlandse bevolking er in september 1944 qua gezondheid redelijk voor stond, reden waarom de verschrikkelijke hongerwinter toch relatief weinig slachtoffers heeft teweeggebracht.
        Dat een zelfbeeld van slachtofferschap de bevolking heeft geholpen de oorlogstrauma’s beter te verwerken, kan ik geloven. Maar als, ruim vijfenvijftig jaar later, wetenschappelijk wordt aangetoond dat het misschien toch niet zo geweest is, is er geen reden in een verantwoorde recensie toch weer iedereen gelijk te geven. De bewering `De boerenstand […] verrijkte zich ten koste van alle anderen, reeds vanaf 1941′ wordt bijvoorbeeld niet gesteund door de bevindingen van Trienekens en Klemann; zij zagen pas in de hongerwinter een groot gat in de inkomenspositie van loontrekkers en de boerenstand ontstaan. Tot die tijd betekende de zwarte markt in voedsel weinig; er was geen sprake van verrijking ten koste van alle anderen. Was deze bewering nodig om toch de vereiste eerbied voor de ex-RIOD- directeur tot uitdrukking te kunnen brengen?
Kees Klijn

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer