Home Brandstapel

Brandstapel

  • Gepubliceerd op: 24 jun 2009
  • Update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Marieke Prins

Een stomend kookpotje, een kat in een mandje. In het museumcafé zie je heksen van hun gezellige kant. De tentoonstelling zelf is veel enger. Een vrouw verandert er in een geraamte, een filmheks snijdt de kop van een vleermuis af. En dit is nog maar het gedeelte over heksen in media en populaire beeldvorming.
Zwerkballen, grobbebollen en toverkollen is een tentoonstelling voor griezelbestendige kinderen van 8 tot 15 jaar. Behalve over heksen in films en verhalen gaat deze over de heksenvervolgingen in de zestiende en zeventiende eeuw, en over moderne hekserij.

In het historische gedeelte draait een film. Een meisje van twaalf beschuldigt onder foltering haar moeder van hekserij. Die eindigt op de brandstapel. Overal in Europa brandden heksen, soms met honderden tegelijk. In totaal werden in zo’n twee eeuwen 50.000 heksen veroordeeld. In het deel over heksenvervolging zijn verder martelwerktuigen, giftige kruiden en plaatjes van de ‘heksenproef’ te zien – een vermeende heks werd daarbij geboeid in het water gegooid; bleef ze drijven, dan was ze een heks.
Ook zijn er geschriften te zien. Over heksen was nagedacht. Zo ligt op de expositie een vragenlijst waarmee men de toverkollen kon ontmaskeren. Dikke boeken beschreven hoe heksen alles deden wat verboden was, waaronder seks bedrijven met de duivel. Ene Guazzo schreef in 1608 hoe de duivel de heksen vervolgens leerde hoe ze fruit konden besmetten met rupsen en wormen, en mensen met ziektes.

Hoe konden mensen zo wreed zijn? De tentoonstelling legt een verband tussen pesten en heksenvervolgingen. In een interactief spelletje kunnen kinderen kiezen wat ze zouden doen als een vriendin gepest werd. Ze kunnen nog meer doen, zoals vooroordelen scheiden van waarheid met behulp van een weegschaal, en informatie tevoorschijn toveren met een toverstaf.

Het eind van de tentoonstelling gaat over moderne heksen. Die interesseren zich voor zaken als maanlicht en vijfpuntige sterren. Dit is een vredig onderdeel van de tentoonstelling, maar om bij de uitgang te komen moet je de hele expositie weer door. ‘Ha, ha, ha, ha hááá!’ roept een van de filmheksen.

Zwerkballen, grobbebollen en toverkollen Limburgs Museum, Keulsepoort 5, Venlo. Open: di-zo 11-17 uur. Info 077-35 22 112 of www.limburgsmuseum.nl.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Stilleven van Alexander Adriaenssen
Stilleven van Alexander Adriaenssen
Interview

Gevulde eieren met suiker en kaneel: zeventiende-eeuwse recepten bevatten verbazende combinaties

Voor de bouw van de Markthal in Rotterdam onderzochten archeologen de bodem en vonden er kookpotten, keukengerei en etensresten. Op deze plek werd dus ook vroeger al veel gegeten. Naar aanleiding van de vondsten is er nu een kookboek over de historische Rotterdamse cuisine. Het is volgens auteur Manon Henzen meer dan een receptenboek: ‘Historische...

Lees meer
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Beeldessay

Pronken met onze families doen we al eeuwen

Gezellig, gelovig of rijk. Met een familieportret laten gezinnen aan de buitenwereld zien wie ze zijn. En dat ze hun leven goed voor elkaar hebben.  Wie in de zeventiende eeuw een Amsterdams grachtenhuis binnenliep, kon in de ontvangstkamer worden verwelkomd door een groot schilderij van de bewoners. Bijvoorbeeld van een strenge vader in donkere mantel...

Lees meer
Filmposter Zwei zu eins
Filmposter Zwei zu eins
Recensie

Duitsers op het dievenpad in schelmenfilm Zwei zu eins

Over het leven in de DDR bestaan veel grimmige films, maar Zwei zu eins bewijst dat je er ook een schelmenkomedie over kunt maken. De film speelt zich af in de zomer van 1990 in het Oost-Duitse Halberstadt. De aanstaande Duitse eenwording gaat in het stadje gepaard met massaontslagen en failliete fabrieken. Drie gedesillusioneerde werkloze...

Lees meer
Cover HN78 2025
Cover HN78 2025
Interview

Broedermoord en ruzie over de erfenis: familiedrama’s zijn van alle tijden

De zomereditie van Historisch Nieuwsblad is gevuld met artikelen over familie. Volgens eindredacteur Mirjam Janssen is het een prachtig thema omdat veel geschiedenis daar nu eenmaal begint. ‘Iemands status en opvoeding, en de mogelijkheden die hij of zij krijgt in het leven hangen voor een groot deel af van de familie. We laten zien hoe families...

Lees meer