Een stomend kookpotje, een kat in een mandje. In het museumcafé zie je heksen van hun gezellige kant. De tentoonstelling zelf is veel enger. Een vrouw verandert er in een geraamte, een filmheks snijdt de kop van een vleermuis af. En dit is nog maar het gedeelte over heksen in media en populaire beeldvorming.
Zwerkballen, grobbebollen en toverkollen is een tentoonstelling voor griezelbestendige kinderen van 8 tot 15 jaar. Behalve over heksen in films en verhalen gaat deze over de heksenvervolgingen in de zestiende en zeventiende eeuw, en over moderne hekserij.
In het historische gedeelte draait een film. Een meisje van twaalf beschuldigt onder foltering haar moeder van hekserij. Die eindigt op de brandstapel. Overal in Europa brandden heksen, soms met honderden tegelijk. In totaal werden in zo’n twee eeuwen 50.000 heksen veroordeeld. In het deel over heksenvervolging zijn verder martelwerktuigen, giftige kruiden en plaatjes van de ‘heksenproef’ te zien – een vermeende heks werd daarbij geboeid in het water gegooid; bleef ze drijven, dan was ze een heks.
Ook zijn er geschriften te zien. Over heksen was nagedacht. Zo ligt op de expositie een vragenlijst waarmee men de toverkollen kon ontmaskeren. Dikke boeken beschreven hoe heksen alles deden wat verboden was, waaronder seks bedrijven met de duivel. Ene Guazzo schreef in 1608 hoe de duivel de heksen vervolgens leerde hoe ze fruit konden besmetten met rupsen en wormen, en mensen met ziektes.
Hoe konden mensen zo wreed zijn? De tentoonstelling legt een verband tussen pesten en heksenvervolgingen. In een interactief spelletje kunnen kinderen kiezen wat ze zouden doen als een vriendin gepest werd. Ze kunnen nog meer doen, zoals vooroordelen scheiden van waarheid met behulp van een weegschaal, en informatie tevoorschijn toveren met een toverstaf.
Het eind van de tentoonstelling gaat over moderne heksen. Die interesseren zich voor zaken als maanlicht en vijfpuntige sterren. Dit is een vredig onderdeel van de tentoonstelling, maar om bij de uitgang te komen moet je de hele expositie weer door. ‘Ha, ha, ha, ha hááá!’ roept een van de filmheksen.
Zwerkballen, grobbebollen en toverkollen Limburgs Museum, Keulsepoort 5, Venlo. Open: di-zo 11-17 uur. Info 077-35 22 112 of www.limburgsmuseum.nl.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
