Beeldgeheim

Een oude foto. Wat is het verhaal erachter? Bert Westenbrink, hoofdredacteur van het Agrarisch Dagblad, en Hans Wiegel, voormalig Commissaris der Koningin in Friesland, wagen een poging.

‘Een intrigerende foto. Kleding, brillen, tafel en haardracht doen denken aan de jaren zestig, het eerste decennium dat enigszins in mijn geheugen staat gegrift,’ constateert Bert Westenbrink. ‘De kleding, brillen en haardracht zijn zelfs eenduidig,’ ziet ook Hans Wiegel, maar Westenbrink onderbreekt hem. ‘De mij onbekende jaren vijftig kan ook, of nog eerder. Of toch de jaren zeventig?’ Wiegel: ‘Het gaat hier absoluut om de late jaren zestig of de jaren zeventig.’ 

‘De postzakken geven geen duidelijke aanwijzing,’ blijft Westerman twijfelen. ‘Het doosje met daarop de naam Blue Band kan natuurlijk meer vertellen. Maar sinds wanneer is Blue Band al op de markt?’ 

Hij roept zelfs hulp in om de vraag te beantwoorden. ‘Ton Bannink, hoofd van het historisch archief van Blue Band-producent Unilever, weet het uit zijn hoofd: sinds 1924. Blue Band bestaat dus tachtig jaar. Hoewel dat weer enige nuancering behoeft, omdat de margarine in de Tweede Wereldoorlog uit productie is genomen, zo vertelde Bannink. De grondstoffen voor de margarine waren van onvoldoende kwaliteit. Blue Band keerde pas in 1947 terug.’ 

Met dit gegeven in zijn achterhoofd kan Westenbrink uitsluiten dat de foto is genomen tijdens de oorlog. ‘Ik kan me ook niet voorstellen wat hier zou gebeuren als hij wel tijdens de Tweede Wereldoorlog is genomen. Het verdelen van voedsel misschien, maar wie maakt daar nou zo’n rotzooi van?’ 

Ook Wiegel kan niet om de bende heen. ‘Het is een enorme rommel. Aan de postzakken te zien is dit de postkamer van een overheidsinstelling. Misschien gaat het om een ministerie?’ oppert hij. Westenbrink weet het niet zeker. ‘Zijn de heren op de foto zélf verantwoordelijk voor deze puinhoop of proberen ze juist wat orde te scheppen in de chaos?’ vraagt hij zich af. 

‘Ik hou het op het laatste. Hoe dan ook lijkt het mij wel duidelijk dat ze naar iets zoeken. De inhoud van kisten, postzakken en pakketjes wordt door- en onderzocht. Het kan natuurlijk dat hier de FIOD van de jaren zestig aan het werk is. Pluizen ze de administratie uit van een verdacht bedrijf?’ 

Wiegel blijft dicht bij zijn politieke thuis. ‘Ik houd het toch op de postkamer van een politieke instelling,’ peinst hij. Ook Westerman komt van zijn overweging terug. ‘Nee, het heeft niks met de FIOD te maken, want het zijn immers duidelijk postpakketjes en zakken met brieven.’ Wiegel kan dit alleen maar beamen: ‘Dit is het opruimen van het postarchief van de Tweede Kamer in 1966. Het kan haast niets anders zijn.’ 

Maar Westerman hecht toch aan een kleurrijker scenario. ‘Ik houd het er op dat de recherche een partij post heeft onderschept. Waarschijnlijk is die met de pakketboot uit Zuid-Amerika in de Rotterdamse haven aangekomen. De politie kreeg tips over drugssmokkel met deze boot en daarom kwam de recherche in beweging. Hier wordt het eerste drugstransport naar Nederland tegengehouden.’

Uitleg: 24 maart 1970: ‘De EEG groot, de boer in de goot!’ Onder dergelijke leuzen ontketenden de Friese boeren een actie om aandacht te vestigen op hun moeilijke financiële situatie, als gevolg van onder meer de stijgende rentekosten en dalende opbrengstprijzen in de landbouw. Boeren en tuinders in het hele land stuurden op 24 maart oude, maar vooral lege beurzen naar het ministerie van Landbouw in Den Haag. De departementale kelders lagen weldra vol met tekenen van agrarische armoede, veelal verpakt in hooi, stro en zelfs mest. Ambtenaren pakten ze toch maar uit: er konden belangrijke poststukken tussen zitten.