Acteur Barry Atsma bewondert verzetsheld Walraven van Hall (1906-1945), die miljoenen guldens bij elkaar bracht om het Nederlandse verzet te financieren. Hij vertolkt Van Hall in de film Bankier van het verzet, die op 8 maart in première gaat.
Wanneer maakte u kennis met Walraven van Hall?
‘Zo’n vier, vijf jaar geleden, tijdens de voorbereidingen van Bankier van het verzet. Met Jacob Derwig, die Walravens broer Gijs van Hall speelt, ben ik vanaf het begin bij dit filmproject betrokken. Ik las het scenario en vond het een fascinerend verhaal. Ik dacht: waarom heb ik nooit van deze grote verzetsman gehoord?’
Waarom is Van Hall niet zo bekend?
‘Wally en Gijs ritselden miljoenen guldens via illegale leningen en een ingenieuze miljoenenfraude bij De Nederlandsche Bank. De Nederlandse regering in Londen stelde zich uiteindelijk garant voor dit geroofde kapitaal, maar na afloop van de oorlog wilden ze dit fraudeverhaal niet naar buiten brengen. De verzetsstrijders zelf zwegen ook. Wally werd verraden en op 12 februari 1945 gefusilleerd door de nazi’s. Uit angst voor herkenning had hij altijd geopereerd onder schuilnamen. Weinig mensen wisten wie er werkelijk schuilging achter “de olieman” of “mijnheer Van Tuyl”.’
‘Wally heeft duizenden gezinnen gered’
Waardoor werd u getroffen?
‘Zijn moed, energie, charme en humor spreken enorm tot de verbeelding. Wally was een avontuurlijke jongen die op zoek was naar zichzelf. Afkomstig uit een voorname bankiersfamilie was hij voorbestemd om bankier te worden, maar dat vond hij saai en hij koos voor de scheepvaart. Hij moest stoppen met varen vanwege oogproblemen en werd alsnog bankier. Pas toen de oorlog uitbrak, viel alles op z’n plek. Zijn lef, strijdlust en organisatietalent kon hij inzetten voor het verzet. Dat hij zich vanuit een soort jeugdige overmoed in een avontuur stortte dat uiteindelijk zijn kracht te boven ging, kan ik me ergens wel voorstellen. Om me een beeld te vormen voerde ik gesprekken met zijn zoon Aad, die zeven was toen hij zijn vader verloor.’
Is zijn zoon over dit grote verlies heen gekomen?
‘Trots overheerst het verdriet. De Van Halls deden van oudsher aan liefdadigheid. Wally’s verzetswerk, waarmee hij duizenden gezinnen heeft gered, paste in de familietraditie. Hij beschouwde het als een maatschappelijke plicht.’
Een inspirerende man?
‘Zeker. Hij was daadkrachtig en eiste van anderen duidelijkheid: ja of nee. Vroeger aarzelde ik om mezelf uit te spreken, inmiddels vind ik dat ik moet zeggen dat ik de politiek van Geert Wilders een splijtzwam vind. En ik wil ook niet alleen voor mezelf leven, daarom ben ik ambassadeur van Stichting Simavi.’
Alies Pegtel is historicus en journalist.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
