Home Apartheid in Batavia

Apartheid in Batavia

  • Gepubliceerd op: 27 jan 2010
  • Update 23 jun 2021
  • Auteur:
    Freke Remmers

Het Nederlandse gouvernement in Indië creëerde bewust een soort apartheid tussen de Chinezen en de rest van de koloniale samenleving. De Chinese gemeenschap werkte hier vrijwillig aan mee. Dit contrasteerde met de assimilatie van Chinese immigranten in overige delen van Zuidoost-Azië. Chen Menghong concludeert dit in haar proefschrift De Chinese gemeenschap van Batavia, 1843-1865.

Enkele maanden na de komst van gouverneur-generaal Jan Pieterszoon Coen naar Batavia in 1619 wees hij een Chinese koopman aan die de groeiende immigrantengroep moest leiden. ‘Kapitein’ Souw Beng Kong (Bencon) en zijn opvolgers behartigden de belangen van de eigen gemeenschap en functioneerden als intermediair tussen de Chinezen en het koloniale bewind.

Na een spontane opstand in 1740, die uitmondde in een bloedbad onder de Chinezen, werd verdergaande autonomie van de Chinese bevolkingsgroep urgent. De kapiteins richtten in Batavia, Semarang en Soerabaja Chinese Raden op, de Kong Koan, die een grote mate van administratieve zelfstandigheid genoten. De hogere rang van Majoor der Chinezen werd in het leven geroepen. De Majoor en de Kong Koan regelden onder meer huwelijken, scheidingen en onderwijs, en bemiddelden bij onderlinge geschillen. Ook adviseerden ze de Nederlandse overheid over kwesties aangaande de Chinese gemeenschap en leverden ze tolken.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

De Kong Koan keek voor haar handelwijze naar de wetgeving en traditionele moraal van China. Zo werden de eigen levensstijl, moraal, taal en opvoeding in stand gehouden. Dit stond aanpassing van de Chinezen aan de Indische samenleving in de weg.

De segregatie heeft de Chinese immigranten geen goed gedaan. Tot op de dag van vandaag fungeren ze in economisch barre tijden als bliksemafleider voor frustratie, angst en afgunst van de Indonesische bevolking. Brandstichting en geweld, soms met de dood tot gevolg, zijn niet uitzonderlijk. De laatste jaren is er enige verbetering. Zo mogen de Chinezen weer in het openbaar hun Nieuwjaar vieren.

Chen Menghong

De Chinese gemeenschap van Batavia, 1843-1865. Een onderzoek naar het Kong Koan-archief

199 p. Uitgegeven in eigen beheer.

Nieuwste berichten

Hongaars protest tegen de dam
Hongaars protest tegen de dam
Artikel

Hongaren gingen pas de straat op toen de Donau gevaar liep

Ondanks groeiende onvrede over het communistische systeem keken Hongaren in de jaren tachtig wel uit om in het openbaar kritiek te uiten. Pas toen de bouw van een waterkrachtcentrale de Donau bedreigde, kwam de bevolking in opstand.  In de jaren vijftig hadden Hongarije en Tsjecho-Slowakije het plan opgevat om een gigantische waterkrachtcentrale met dammen te...

Lees meer
Het zilvermeer in Bitterfeld is vervuild
Het zilvermeer in Bitterfeld is vervuild
Artikel

Oost-Duitsers reageerden geschokt op tv-beelden van smerige fabrieksstad

In de DDR was het anticommunistische verzet van de kerk nauw verbonden met de opkomst van de milieubeweging. Een heimelijk gefilmde televisiedocumentaire over een vieze fabrieksstad zette het Oost-Duitse milieuactivisme in één klap op de kaart.  Het grote publiek leerde de Oost-Duitse milieubeweging kennen toen in september 1988 de televisiedocumentaire Bitteres aus Bitterfeld op de...

Lees meer
Bulgaars protest tegen de milieuvervuiling in Ruse
Bulgaars protest tegen de milieuvervuiling in Ruse
Artikel

‘Geef ons schone lucht!’, scandeerden honderden boze Bulgaren

In Bulgarije was de milieubeweging de eerste protestbeweging die burgers tegen het communisme wist te mobiliseren. Moeders kwamen in opstand nadat hun kinderen flauwvielen door overwaaiende fabrieksgassen.  Op het centrale plein van het Bulgaarse provinciestadje Roese, niet ver van de Roemeense grens, stond op 23 september 1987 een groep jonge kinderen te wachten op hun...

Lees meer
Poolse demonstranten in 1980
Poolse demonstranten in 1980
Artikel

Kernramp gaf Poolse milieuactivisten een enorme populariteitsboost

De nucleaire ramp in Tsjernobyl bracht een kentering teweeg in Polen, waar al jaren een protestbeweging tegen het communistische regime sluimerde. Doordat het Sovjet-regime de ramp onder het tapijt wilde schuiven, verbeterde de reputatie van Poolse milieuactivisten. Hun verzet gaf ook andere Poolse protestbewegingen nieuw elan.   In 1980 was de vakbond c opgericht door havenarbeiders...

Lees meer