Hè jakkes, we moeten nog iets met Michiel de Ruyter, hebben ze waarschijnlijk verzucht in het Rijksmuseum. Weet je wat, we doen we iets met helden. In de Nieuwe Kerk, want die staat toch leeg in de zomer. Kunnen wij mooi wat spullen van zolder halen. En hé, we zetten een wassen beeld neer van Ali B. Zien ze ook dat we niet saai en ouderwets zijn.
Aan die spullen ligt het niet. En ook de gevreesde mengeling van schilderijen en objecten die de nieuwe afdeling Nederlandse geschiedenis straks gaat hanteren, is eigenlijk best spannend. Wat levert dan toch die golf van ergernis op tijdens een bezoek aan de tentoonstelling Held in de Nieuwe Kerk?
Het probleem is het uitgangspunt van de tentoonstelling. ‘Helden’ mag dan een leuk, eigentijds thema lijken, het levert in deze uitwerking oppervlakkige informatie en vooral vrijblijvende nietszeggendheid op.
De makers willen nadrukkelijk niet bepalen wie een held is; dat laten zij over aan de bezoeker. ‘Het is spannender allerlei lijnen te trekken en parallellen aan te wijzen tussen wat er in het verleden gebeurde en wat zeker ook nu speelt en relevant is,’ schrijft Rijksmuseumdirecteur Ronald de Leeuw in de hippe catalogus.
Dat kan echter alleen als je genoeg afweet van de Nederlandse geschiedenis; de informatie op de tentoonstelling is te summier. En dat is problematisch voor de talrijke toeristen – ‘Who the hell is André Hazes,’ vraagt een Engelsman – maar ook voor de Nederlandse bezoeker. Hij leert dat helden begraven werden, onderscheidingen en borstbeelden kregen. Dat ze van hun voetstuk konden vallen, en dat Michiel de Ruyter een ideale held is omdat hij zo gewoon bleef.
Maar hij weet dan nog helemaal niets over de verhalen die schuil gaan achter de prachtige, vaak ontroerende voorwerpen die er te zien zijn: het metselaarsbuisje dat Hugo de Groot droeg na zijn ontsnapping uit Loevestein, het zwaard waarmee van Oldenbarnevelt werd onthoofd, een apostel die na de Beeldenstorm achterbleef zonder armen en hoofd.
Waarom die niet eens gewoon vertellen? Is Held niet ‘hét voorbeeld van museale samenwerking zoals de huidige pleitbezorgers van een nationaal historisch museum voor ogen staat?’ schrijft de directeur van de Nieuwe Kerk. We hopen eigenlijk van niet.
Held Tot en met 11 november. Nieuwe Kerk, Gravenstraat 17, Amsterdam. Open: ma-zo 10-17 uur. Info: 020-63 86 909 of www.nieuwekerk.nl
Dit artikel is exclusief voor abonnees
