Home STELLING: ‘Het is tijd voor een zwarte paus’

STELLING: ‘Het is tijd voor een zwarte paus’

  • Gepubliceerd op: 1 maart 2013
  • Laatste update 07 apr 2020

Anton van Hooff:

‘Als voorzitter van de Vrije Gedachte, een atheïstische club, maakt het mij niet uit hoe de paus eruitziet of waar hij vandaan komt. Ik hoop gewoon op een zeer ouderwetse paus, die de katholieke kerk om zeep helpt. Wat dat eerste betreft heeft het pontificaat van Benedictus XVI me niet teleurgesteld. Dat was toch een vrij steile paus, die zich liet inspireren door de laat-antieke kerkvader en morele scherpslijper Augustinus.

Maar als ik uitga van de belangen van de firma Vaticaan, dan lijkt een zwarte paus mij geen goed idee. Die zal namelijk altijd worden aangesproken op zijn huidskleur. Net als bij Obama het geval was, zal een zwarte paus verwachtingen wekken die hij niet zal kunnen waarmaken. Zeker omdat de weinige zwarte kardinalen die er in Rome te vinden zijn geheel zijn gekneed naar de opvattingen en status-quo van de traditionele kerk.

Ik geloof daarom dat de katholieke kerk geen behoefte heeft aan een zwarte of witte paus, maar juist aan een grijze paus. Dat wil zeggen, een paus die nu eens niet uit Europa komt, maar die wel voor de hele achterban acceptabel is. Dan denk ik aan een gematigd behoudende paus uit Latijns- of Noord-Amerika.’

James Kennedy:

‘Ik vind het hoog tijd worden dat een niet-Europeaan wordt gekozen. In 1920 kon de Brits-Franse schrijver en historicus Hilaire Belloc nog ongestraft schrijven: “De kerk is Europa en Europa is de kerk.” Maar op dit moment is waarschijnlijk slechts iets meer dan 20 procent van alle katholieken in Europa te vinden. Deze enorme verandering mag wat mij betreft tot uitdrukking worden gebracht in de keuze voor een nieuwe paus.

Er zijn al stappen ondernomen om het college van kardinalen meer een afspiegeling te laten zijn van de huidige, wereldwijde katholieke geloofsgemeenschap. Dat is een vooralsnog onvoltooid proces. In 1960 werd de eerste zwarte kardinaal benoemd. Maar inmiddels is nog altijd ruim de helft van alle kardinalen uit Europa afkomstig, waarvan dan weer de helft uit Italië.

Er zijn aan het begin van de geschiedenis van de katholieke kerk al enkele “Afrikaanse” pausen geweest, van wie er één – Victor I – heel misschien gekleurd was. Maar een paus uit sub-Sahara-Afrika zou werkelijk een primeur zijn. Toch geloof ik dat een geestelijke uit het westelijk halfrond, bijvoorbeeld uit Brazilië, meer voor de hand ligt. Meer dan de helft van alle katholieken is tegenwoordig op het westelijk halfrond te vinden, en zeker in Latijns-Amerika speelt het katholieke geloof een belangrijke rol.’


Ruth Oldenziel:

‘Het is duidelijk dat de Europese dominantie binnen het Vaticaan weinig representatief is voor de geloofsgemeenschap. Maar is het daarom ook tijd voor een zwarte paus? Het katholicisme in Afrika groeit inderdaad. Maar het gaat om relatief kleine aantallen: slechts 17 procent van de Afrikanen is katholiek. Bovendien groeit het katholicisme in Afrika vooral vanwege de natuurlijke bevolkingsaanwas – niet omdat er nog zoveel zieltjes worden gewonnen.

Daarom denk ik veel eerder aan een Latijns-Amerikaanse paus. De meerderheid (74 procent) van de Latijns-Amerikanen noemt zich katholiek. Ook uit strategisch oogpunt zou een Latijns-Amerikaanse paus een goede keuze zijn. De invloed van de Pinksterbeweging en evangelicals in Zuid-Amerika is enorm gegroeid in de laatste dertig jaar. Zij weten vaak beter dan de traditionele katholieke kerk in te spelen op de emotionele behoeftes van de bevolking: ze zijn minder steil en recht in de leer. Een Latijns-Amerikaanse paus zou de katholieke kerk in Amerika een betere concurrentiepositie kunnen bezorgen.

Vanuit een demografisch standpunt zou ik overigens voor een vrouwelijke paus pleiten. Van de 950.000 mensen die wereldwijd professioneel werkzaam zijn binnen de katholieke kerk, zijn maar liefst 750.000 vrouw. Een paus die werkelijk representatief is voor de katholieke kerk moet daarom wel een vrouw zijn.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.