Yvan Vanden Berghe
De Koude Oorlog. Een nieuwe geschiedenis (1917-1991)
526 p. Acco, € 39,50
Dit is de vijfde en volledig bewerkte druk van een boek uit 1987. Vanden Berghe was hoogleraar diplomatieke geschiedenis aan de Universiteit van Antwerpen. Hij behandelt de Koude Oorlog vanaf de eerste spanningen tussen Oost en West in 1917 tot de ontbinding van de Sovjet-Unie in 1991. Twee gastauteurs, Rik Coolsaet en Doeko Bosscher, belichten de Koude Oorlog vanuit Belgisch en Nederlands perspectief. Bosscher over Ruud Lubbers (die zich openlijk tegen een hereniging van Duitsland uitsprak en daarvoor door Helmut Kohl zwaar werd afgestraft – hij werd geen voorzitter van de Europese Commissie en ook geen secretaris-generaal van de NAVO): ‘Lubbers was niet de enige Nederlander die wel wat opgeluchter had mogen reageren op het einde van de Koude Oorlog, maar wel degene die bij uitstek beter had moeten weten.’
Edward Lucas, die voor The Economist al meer dan twintig jaar de ontwikkelingen in Oost-Europa volgt, schreef De nieuwe Koude Oorlog. Hoe het Kremlin Rusland en de wereld bedreigt (320 p. Nieuw Amsterdam, € 18,95). Volgens Lucas is er sprake van een groeiend conflict tussen Poetin en het Westen, waarvoor hij als eerste de term ‘de nieuwe Koude Oorlog’ gebruikte.
Harm Kaal
Het hoofd van de stad. Amsterdam en zijn burgemeester tijdens het interbellum
341 p. Aksant, € 29,90
Proefschrift over de Amsterdamse burgemeester Willem de Vlugt. De Vlugt was de eerste niet-liberale en niet-academisch geschoolde burgemeester van de hoofdstad, die hij bijna twintig jaar lang – het langste burgemeesterschap uit de geschiedenis van Amsterdam – zou besturen. Hij kreeg te maken met het wethouderssocialisme van Wibaut, De Miranda en Boekman. Als hoeder van de openbare orde en zedelijkheid trad hij op tegen uitwassen van de ‘moderne cultuur’ die zich in het Interbellum openbaarde, en werd hij geconfronteerd met protesten tegen het gezag door zowel links- als rechts-extremisten. Toch wist hij zich te handhaven. Zijn levensgeschiedenis, van arbeidersjongen opgeklommen tot succesvol ondernemer en bestuurder, en zijn authenticiteit als gereformeerde, antirevolutionaire politicus vonden weerklank in eigenzinnig Amsterdam.
Fred van Lieburg
Het punt des tijds. De ware wereld achter Knielen op een bed violen
174 p. De Bezige Bij, € 16,50
Het boek Knielen op een bed violen van Jan Siebelink werd een enorme bestseller. In deze roman verhaalt Siebelink over zijn vader, wiens gezin ontwricht raakt door enkele vrome mannenbroeders, die de zachtmoedige man weten te winnen voor hun religieuze beweging. Van Lieburg, hoogleraar in de geschiedenis van het Nederlands protestantisme aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, dook in de archieven, sprak met familieleden en onderzocht het religieuze netwerk van de grootvader en de vader van Jan Siebelink. Wie gaan er schuil achter de personages in het boek? En was het allemaal wel zo eng?
Lyn Macdonald
Rozen van het niemandsland
352 p. Ambo, € 24,95
Dit is het zesde boek dat uitgeverij Ambo in vertaling uitbrengt van de Engelse chroniqueur van de Eerste Wereldoorlog Lyn Macdonald. Rozen van het niemandsland gaat over de verpleegsters en verzorgsters van zieken en gewonden tijdens de Eerste Wereldoorlog. Volgens Macdonald zijn zij onderbelicht gebleven heldinnen, want voor vele mannen maakte het optreden van deze vrouwen het verschil uit tussen leven en dood.
Henk Mak van Dijk
De oostenwind waait naar het westen. Indische componisten, Indische composities, 1898-1945
331 p. KITLV, € 34,90
Mak van Dijk, antropoloog en musicus, vertelt het levensverhaal van componisten die zich lieten inspireren door gamelan- en krontjongmuziek. Zijn conclusie: ‘Het wordt tijd dat de Indische klassieke muziek haar terechte plaats in de Nederlandse muziekgeschiedenis inneemt.’ Het boek is bijzonder mooi uitgegeven en er is een cd bijgevoegd met enkele composities.
Regelmatig sturen lezers hun eigen boeken op om te signaleren in deze rubriek. Astrid Manders-van der Burg las de brieven die haar vader vanuit Nederlands-Indië schreef aan zijn broer Leen. Ad van der Burg was in 1946 naar Indië vertrokken als oorlogsvrijwilliger. Astrid Manders raakte gefascineerd door de brieven en besloot ze in boekvorm uit te geven: Nederlands-Indië 1946-1949. Brieven van een Nederlands soldaat (133 p. Boekscout.nl, € 14,95).
Giles Milton
Samoerai William. Europese avonturen in het Japan van de shogun
283 p. Mets & Schilt, € 35,00
Milton, maritiem historicus, vertelt in dit boek de wederwaardigheden van William Adams, een Engelse zeeloods die in 1600 met een zwaar beschadigde Hollandse koopvaarder in Japan belandt. Adams weet er het vertrouwen te winnen van de shogun en bekleedt tot zijn dood in 1625 hoge adviesfuncties. Milton geeft een goed beeld van het reilen en zeilen van de Portugezen, Spanjaarden, Hollanders en Engelsen in Japan, met hun moordend scherpe onderlinge concurrentie.
Martin Schouten
Marinus van der Lubbe. Een biografie
332 p. De Bezige Bij, € 12,50
Op 27 februari was het 75 jaar geleden dat Marinus van der Lubbe de Rijksdag in Berlijn in brand stak. Ter gelegenheid daarvan verscheen een herziene uitgave van deze biografie uit 1999. Wie was Marinus van der Lubbe, de jongen uit Leiden die zich in zijn eentje tegen de nazi’s verzette? Volgens Schouten was hij iemand die naïef maar verbeten zijn idealen najoeg.
In Beelden voor de massa. Kunst als wapen in het Derde Rijk (255 p. Houtekiet, € 22,50) behandelt kunsthistoricus Michel Peeters de beeldende kunst van het Derde Rijk. Culturele uitingen waren alleen mogelijk binnen het voorgeschreven ideologische en esthetische kader van de nazipartij. Beeldende kunst werd een instrument om de publieke opinie te sturen. De visualisatie moest imponeren, maar ook inspireren en de Duitsers uiteindelijk bekeren tot de Nieuwe Orde.
Yaroslav Trofimov
Het beleg van Mekka. De vergeten opstand en de geboorte van Al-Qaida
352 p. Contact, € 24,90
Op 20 november 1979 bezet een groep van 250 fundamentalistische islamitische strijders de Grote Moskee in Mekka, met als doel het goddeloze bewind van Saudi-Arabië omver te werpen. De Saudische regering wil de bezetting geheimhouden, maar als Amerikaanse vliegtuigen vanaf de gegijzelde moskee worden beschoten, is er geen ontkennen meer aan. Verschillende geheime diensten voeren gewelddadige operaties uit en na bloedige gevechten worden de rebellen gearresteerd en onthoofd. Het verzet was echter niet met wortel en tak uitgeroeid. Een van de eerste Saudische vrijwilligers die naar Afghanistan gingen om tegen de Russen te vechten was een jongeman die het allemaal had zien gebeuren rond de moskee: Osama bin Laden.
Uitgeverij Bulaaq vertaalde de Mohammed-biografie van de Franse islamoloog Maxime Rodinson (365 p. € 19,95), een biografie die voor het eerst veertig jaar geleden verscheen. De Groningse islamoloog Fred Leemhuis in het voorwoord: ‘De bewondering die Rodinson had voor het religieuze genie van Mohammed en voor de maatschappelijke hervormer, die hij als godsdienststichter ook was, komt tot uiting in het begrip en het respect waarmee hij zijn levensloop weergeeft. Ondanks die bewondering, of misschien wel dankzij die bewondering, is er geen sprake van een hagiografie.’
Maurits Berger werd onlangs hoogleraar ‘Islam in het Westen’ aan de Universiteit Leiden. Uitgeverij Contact bundelde een aantal van zijn artikelen in De sjeik in de Domkerk. Overeenkomsten en verschillen tussen de Arabische en Europese wereld. (175 p. € 16,90). Over het leesgedrag van Arabieren: veel lezen is asociaal. En over de Holocaust in het Midden-Oosten: ‘Nooit van gehoord.’
Journalist Arthur van Amerongen schreef Brussel: Eurabia (175 p. Atlas, € 18,00), een boek over de islam in het Westen. Hij dook een jaar onder in het milieu van moslimextremisten in Brussel.
