De Indonesische president Yudhoyono wil de sultan van Yogyakarta het ambt van gouverneur ontnemen. Yogyakarta is de enige provincie waar de gouverneur niet wordt gekozen, maar dit ambt automatisch door de sultan wordt bekleed. Volgens de president is er echter in een republiek geen ruimte voor monarchieën, zo zei hij afgelopen november.
Daar denken de inwoners van Yogyakarta anders over. Velen gingen de straat op om hun woede te uiten over Yudhoyono’s uitlatingen. Voor Javanen heeft de sultan een bijzondere status, ontleend aan de jonge geschiedenis van Indonesië.
In januari 1946 werd Yogyakarta het toevluchtsoord van Soekarno en zijn regering, toen zij door Nederlandse troepen uit Batavia waren verjaagd. Sultan Hamengkubuwono IX ontving de ministers gastvrij. Nadat Nederlandse parachutisten in december 1948 Yogyakarta hadden veroverd, bleef hij in het geheim de republikeinse guerrillastrijders steunen. Als beloning kreeg de sultan na de soevereiniteitsoverdracht van de Indonesische regering het recht om voor altijd het ambt van gouverneur van Yogyakarta te bekleden.
Door dit recht ter discussie te stellen heeft de anders zo behoedzame president Yudhoyono een kapitale blunder begaan. Kwade tongen beweren dat Yudhoyono en zijn Democratische Partij zelf hun zinnen hebben gezet op het gouverneurschap van Yogyakarta, om daarmee hun electorale positie in Midden-Java te consolideren. Ook zouden de uitspraken van de president een politiek schot voor de boeg zijn geweest, als reactie op de ambitie van de huidige sultan Hamengkubuwono X om president of vicepresident te worden in 2014.
Begin december zond de Indonesische nieuwszender Metro TV dagenlang beelden uit van woedende Javanen die schande spraken van hun president. Sommige lokale leiders eisten zelfs een referendum over het gouverneurschap van de sultan. Hiermee hebben zij een gevoelige snaar geraakt in Indonesië, dat het geannexeerde Oost-Timor in 1999 verloor als gevolg van een referendum. Sultan Hamengkubuwono zelf houdt nog wijselijk zijn mond.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
