Home Oorlogscorrespondenten door de eeuwen heen

Oorlogscorrespondenten door de eeuwen heen

  • Gepubliceerd op: 19 augustus 2021
  • Laatste update 24 jan 2023
  • Auteur:
    Amber Heemskerk
  • 4 minuten leestijd
Oorlogscorrespondenten door de eeuwen heen

Dit artikel krijgt u van ons cadeau

Wilt u onbeperkt toegang tot de artikelen op Historischnieuwsblad.nl? U bent al lid vanaf €1,99 per maand. Sluit hier een abonnement af en u heeft direct toegang.

Sinds de Taliban Afghanistan in handen hebben, halen veel westerse landen hun mensen weg uit het land. CNN-verslaggeefster Clarissa Ward wil daar niets van weten. Gekleed in een boerka en met een microfoon in haar hand spreekt ze met doodsbange vrouwen en fanatieke Talibanstrijders. Op het internet wordt de oorlogscorrespondent geprezen om haar moed. Oorlogsverslaggevers berichten al eeuwen over nieuws uit conflictgebieden. Een aantal historische ‘journalisten’ op een rij.

Thucydides (c. 460 – c. 400 BC)

Als schrijver van De geschiedenis van de Peloponnesische Oorlogen wordt Thucydides gezien als een van de eerste geschiedschrijvers. Als Atheense generaal maakte hij deze oorlogen tussen Sparta en Athene in de vijfde eeuw voor Christus zelf mee. In hoeverre de inhoud van zijn werk een objectieve weergave is van de historische gebeurtenissen, is niet zeker. Naast uitgebreide observaties over het verloop van de oorlogen, schrijft Thucydides ook over politieke onderwerpen, zoals het beleid van de Atheense staatsman Perikles: ‘Wat er gebeurde werd democratie genoemd, maar was in feite de overheersing van de leidende man.’

Willem van de Velde (1611 – 1693)

Deze schilder werd geboren als zoon van een Vlaamse schipper, waardoor hij al op jonge leeftijd kennismaakte met de scheepvaart. Na verschillende schilderopdrachten voor onder andere de Staten Generaal, werd Van de Velde ingezet als officiële oorlogskunstenaar. In totaal voer hij zes keer mee met de Nederlandse vloot tijdens de Engels-Nederlandse Oorlogen in de zeventiende eeuw. In beeld en geschrift maakte hij ooggetuigenverslagen van de zeeslagen. Tekeningen die hij maakte tijdens de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog bevatten bijschriften die verslag doen van de gebeurtenissen: ‘geteikent Sonnendach smorgens omtrent 8 ure daer de baron zijn schepen verzamelt alsoo tussen vrijdach & sonnendach een sware storm met zuijdewint gehadt hadden & nu dit redelick goed weder wiert.’

Tekst loopt door onder de afbeelding

Een ander schilderij van Willem van de Velde: ‘Schepen na de Slag’. Collectie Rijksmuseum.

Henry Crabb Robinson (1775 – 1867)

Toen deze Engelsman in 1798 een grote som geld erfde van een overleden familielid, besloot hij zijn koffers te pakken en door Europa te reizen. Tussen 1800 en 1805 studeerde Robinson in Duitsland, waar hij grote schrijvers als Goethe ontmoette. Zijn carrière als oorlogscorrespondent begon enkele jaren later, toen The Times hem naar Spanje stuurde om verslag te doen van Napoleons bemoeienis in de Spaanse Onafhankelijkheidsoorlog. In de strikte betekenis van het woord is Robinson een van de eerste officiële oorlogscorrespondenten. In 1809 besloot hij zijn journalistieke carrière te beëindigen, maar in zijn nalatenschap Diary, Reminiscences and Correspondence of Henry Crabb Robinson blikt hij verscheidene keren terug op zijn tijd in Spanje. ‘Ik wantrouw de Fransen,’ zo schrijft hij. ‘Hetzij onder een Bourbon of onder een Bonaparte, ze blijven Fransen.’

William Howard Russell (1820 – 1907)

William Howard Russell verwierf internationale bekendheid met zijn verslagen over de Krimoorlog, die uitgevochten werd van 1853 tot 1856. In opdracht van The Times beschreef de Ier hoe de slechte omstandigheden in het Britse leger meer slachtoffers maakten dan het conflict zelf. Russells artikelen en zijn harde kritiek op de Britse regering bleven niet onopgemerkt: ze resulteerden in een reorganisatie van de medische zorg in het oorlogsgebied. In de latere jaren van zijn leven werd de oorlogscorrespondent naar verschillende conflicten uitgezonden, zoals de Indiase Sepoy-opstand van 1857 en de Zoeloe-oorlog van 1879.

Tekst loopt door onder de afbeelding

William Howard Russell ten tijde van de Krimoorlog

Margaret Bourke-White (1904 – 1971)

Als eerste vrouwelijke oorlogscorrespondent deed Margaret Bourke-White vooral verslag met haar camera. Haar werk voor Life Magazine viel op en gaf haar nationale bekendheid in de Verenigde Staten. In 1941 reisde Bourke-White, verbonden aan de Amerikaanse Luchtmacht, naar de Sovjet-Unie om te werken in gevechtszones tijdens de Tweede Wereldoorlog. In Italië, Duitsland en Tunesië maakte ze bombardementen, beschietingen en de verschrikkingen van het nazisme mee. Haar werk is vandaag de dag te vinden in verschillende grote musea in New York.

Werk van Margaret Bourke-White ten tijde van de bevrijding van concentratiekamp Buchenwald.