Home Maarten van Rossem over Gouden jaren

Maarten van Rossem over Gouden jaren

  • Gepubliceerd op: 29 okt 2014
  • Update 12 apr 2023
  • Auteur:
    Maarten van Rossem
Maarten van Rossem over Gouden jaren

Voor Gouden Jaren van Annegreet van Bergen ben ik een ideale bespreker. Dat komt doordat ik in 1943 ben geboren. Niemand die na 1952 is geboren kan dit boek verantwoord bespreken. Mijn concrete herinneringen beginnen in de verbluffend warme zomer van 1947. Zodoende heb ik de hele beschreven periode zelf van nabij meegemaakt: van de aanvankelijke armoedige schraalheid, het begin van de Gouden Jaren, de ongekende bloei van de Gouden Jaren tot het vergaan van de Gouden Jaren.

Ik deel Van Bergens beschaafd geformuleerde overtuiging dat wij zeikerds en zeurders zijn geworden, nooit tevreden, altijd in de greep van een of andere hysterische misvatting. Nederland behoort tot de zes fijnste, rijkste, veiligste en humaanste landen ter wereld, maar dat zou je bepaald niet zeggen als je het aanhoudende nationale geweeklaag aanhoort. Zeker, beste briefschrijver die aandacht vraagt voor de armoede in Nederland, er is armoede, maar relatief minder dan elders. En er zijn zielige oudjes, maar ook die hebben het beter dan elders. De Gouden Jaren waren geweldig, omdat het steeds leuker werd, omdat we van armoe naar rijkdom gingen.

Het eerste signaal van de consumptiesamenleving in ons sobere gezin was een groen-witte koffergrammofoon van het merk Triotrack, die mijn vader volkomen onverwacht meebracht. Hij had er ook een heel setje platen bij gekocht, Franse chansons (Frankrijk was toen nog in de mode) en veel Mozart. Nu nog krijg ik bij Brassens en Mozarts pianoconcerten direct tranen in mijn ogen. Daarna ging het snel. Rond 1960 kregen we na jaren wachten een telefoon, waarmee we van mijn moeder alleen zakelijke gesprekken mochten voeren. Vooral geen gepraat met vriendinnen aan de telefoon.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Het hoofdstuk over de komst van de telefoon en de uiteindelijke totale telefoonverslaving is een van Van Bergens beste stukken. Vooral de verhalen dat je vroeger bij crises of ernstige verwondingen bij gebrek aan een telefoon niemand kon verwittigen, zijn aangrijpend. Ik wist helemaal niet dat – toen er nog telefonistes nodig waren – ’s nachts het hele telefoonsysteem simpelweg werd uitgezet. Telefoneren was aanvankelijk schuwduur. Het is trouwens nog steeds veel duurder dan noodzakelijk.

Na de telefoon kwam er een auto, in eerste instantie een duifgrijze tweedehands Renault Dauphine, een ronduit waardeloze auto. Vervolgens een nieuwe R4, een geniaal koekblik, een auto om verliefd op te worden, wat ik dan ook werd. Wat mij betreft was die auto het grootste geschenk van de Gouden Jaren. Ik was dol op autorijden (nu niet meer); ik reed enorme afstanden, zonder dat ik ergens hoefde te zijn. Het ding gaf je een groot gevoel van vrijheid. Ooit reed ik met drie vrienden met die R4 naar Athene, waarbij we de Stelvio-pas in z’n achteruit hebben bedwongen, omdat het motortje het anders niet trok.

Ik herinner me ook de komst van de ijskast en de wasmachine, in dit boek allemaal voortreffelijk beschreven, maar dat waren geen zaken die mij vrolijk stemden, zoals de auto en de grammofoon. Wel moet ik toegeven dat het handig was dat door de komst van de ijskast de melk niet voortdurend zuur werd. In mijn Werdegang als consument ontbreekt tot nu toe de televisie. Dat klopt; mijn ouders hadden daar niets mee. Ik ben pas tv gaan kijken in 1966, toen ik in een studentenhuis ging wonen. Een kleurentelevisie heb ik pas in 1976 gekocht. Die kleuren-tv vond ik wel geweldig; ik heb toen zelfs enkele weken naar De Fabeltjeskrant gekeken.

Over al deze nieuwe producten en nog veel meer valt te lezen in het bijzonder aardige boek van Van Bergen. Het is vooral zeer educatief voor de klagers en de zeurders. Ze weten het niet, maar we leven in het paradijs!

Gouden Jaren. Hoe ons dagelijks leven onvoorstelbaar is veranderd

Annegreet van Bergen

352 p. Atlas Contact,

€ 19,99

Nieuwste berichten

Stilleven van Alexander Adriaenssen
Stilleven van Alexander Adriaenssen
Interview

Gevulde eieren met suiker en kaneel: zeventiende-eeuwse recepten bevatten verbazende combinaties

Voor de bouw van de Markthal in Rotterdam onderzochten archeologen de bodem en vonden er kookpotten, keukengerei en etensresten. Op deze plek werd dus ook vroeger al veel gegeten. Naar aanleiding van de vondsten is er nu een kookboek over de historische Rotterdamse cuisine. Het is volgens auteur Manon Henzen meer dan een receptenboek: ‘Historische...

Lees meer
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Beeldessay

Pronken met onze families doen we al eeuwen

Gezellig, gelovig of rijk. Met een familieportret laten gezinnen aan de buitenwereld zien wie ze zijn. En dat ze hun leven goed voor elkaar hebben.  Wie in de zeventiende eeuw een Amsterdams grachtenhuis binnenliep, kon in de ontvangstkamer worden verwelkomd door een groot schilderij van de bewoners. Bijvoorbeeld van een strenge vader in donkere mantel...

Lees meer
Filmposter Zwei zu eins
Filmposter Zwei zu eins
Recensie

Duitsers op het dievenpad in schelmenfilm Zwei zu eins

Over het leven in de DDR bestaan veel grimmige films, maar Zwei zu eins bewijst dat je er ook een schelmenkomedie over kunt maken. De film speelt zich af in de zomer van 1990 in het Oost-Duitse Halberstadt. De aanstaande Duitse eenwording gaat in het stadje gepaard met massaontslagen en failliete fabrieken. Drie gedesillusioneerde werkloze...

Lees meer
Cover HN78 2025
Cover HN78 2025
Interview

Broedermoord en ruzie over de erfenis: familiedrama’s zijn van alle tijden

De zomereditie van Historisch Nieuwsblad is gevuld met artikelen over familie. Volgens eindredacteur Mirjam Janssen is het een prachtig thema omdat veel geschiedenis daar nu eenmaal begint. ‘Iemands status en opvoeding, en de mogelijkheden die hij of zij krijgt in het leven hangen voor een groot deel af van de familie. We laten zien hoe families...

Lees meer