Home Jongensclub

Jongensclub

  • Gepubliceerd op: 1 mei 2002
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Bastiaan Bommeljé
  • 2 minuten leestijd

De Britse historicus en biograaf Lytton Strachey schreef in 1918 als openingszin van zijn beroemde en misschien wel beroemdste werk Eminent Victorians: ‘The history of the Victorian Age will never be written: we know too much about it.’

Het is waar: de geschiedschrijver staat tamelijk machteloos tegenover de tijd waarin hij leeft. Wanneer hij het heden in de ogen kijkt, is hij gedoemd als historicus: hij staart verlamd in een lichtbak vol feiten en verdrinkt hulpeloos in de kakofonische chaos van meningen. Ach, hoezeer mist hij de contemplatieve stilte van het verleden, waar de mensen anders zijn, maar veel begrijpelijker.
Ik heb dikwijls aan de wijze uitspraak van Strachey moeten denken terwijl ik de 6000 pagina’s van het NIOD-rapport over Srebrenica las (mijn bevindingen treft u elders in dit blad). Eén ding dient gezegd; er zijn niet veel historici die mij ertoe krijgen een week lang met drie uur slaap per nacht te doen, maar dat is J.H.C. Blom met de zijnen gelukt. Ondanks mijn inspanningen bleek ik echter een van de langzaamste lezers van Nederland. Ik was pas tot pagina 500 gevorderd toen minister De Grave allang zijn conclusies had getrokken. Ik zweette nog boven bladzijde 2300 toen Jan Pronk gereed bleek met zijn oordeel. Ik was pagina 3700 zojuist met zwart omrande ogen gepasseerd toen premier Kok het boek al had dichtgeslagen. Met verzwakte vingers sloeg ik bladzijde 5300 om toen de Tweede Kamer alweer besloot tot een parlementaire enquête om tot waarheidsvinding over te gaan (alsof het ontrafelen van de werkelijkheid niet moeilijk genoeg is).
Nederland weet kortom van doorlezen! Nimmer meer zult u mij horen klagen over ontlezing in onze samenleving. Waar het mij echter hier om gaat, is dat Strachey de vinger legde op een onoplosbaar geschiedkundig probleem. Vandaar wellicht dat historici van de moderne tijd veel troost nodig hebben. Het is derhalve goed te begrijpen dat dezelfde Hans Blom een jongensclub van geprangde historici is begonnen, die geregeld samen picknicken, een boottochtje maken of een eindje fietsen. De Amsterdamse hoogleraar Piet de Rooy is er lid van, de Groningse professor Doeko Bosscher, de Leidsche hoogleraar Jan Bank natuurlijk, en NIOD-collega Albert Kersten, terwijl de Rotterdamse hoogleraar Henri Beunders trots aan de krant meldde: ‘Ik zit daar ook in.’
Zonder ironie kan men zich voorstellen hoe dit gezelschap door de duinen fietst, in de lentezon de picknickmand uitpakt en dan vanachter een komkommersandwich het geschiedkundig wel en wee van het vaderland doorneemt. Op deze plek wil ik een oproep doen deze uitstapjes goed te documenteren, zowel fotografisch als schriftelijk. Latere historici kunnen daarmee hun voordeel doen. Misschien verschijnt dan in 2018 een boek onder de titel Eminent Historians. Ik weet niet of dat zo lang mee zal gaan als het werk van Strachey, maar de scribent zou er goed aan doen diens conclusie ter harte te nemen: ‘Ignorance is the first requisite of the historian – ignorance, which simplifies and clarifies, which selects and omits, with placid perfection unattainable by the highest art.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer