Terwijl een jonge vrouw danste met Amerikaanse soldaten, zat een Duitse zendeling in een kamp. De ervaringen lopen uiteen op de tentoonstelling over Suriname en de Antilllen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Toch bleek de oorlog ook in de koloniën zeer bepalend.
Marcheren vond ze heerlijk, vertelt een oudere vrouw op video. Als jong meisje diende ze als vrijwilligster in de net opgerichte Curaçaose burgerwacht. Filmpjes vormen de hoofdmoot van de tentoonstelling Oorlog in de West in het Verzetsmuseum, over hoe de Tweede Wereldoorlog beleefd werd in Suriname en op de Nederlandse Antillen. De bezoeker kan vier interviews bekijken en beluisteren. Ook zijn er filmpjes als bewegend behang, onder andere van bezoeken van prinses Juliana aan de koloniën in oorlogstijd.
Verder zijn er voorwerpen als legeruniformen en nieuwsbrieven, een computerspelletje over gevechtsvliegtuigen en een quiz. Die laatste onderschat de intelligentie van de bezoeker, gezien de reactie die het beeldscherm geeft als je de goede antwoorden intoetst: ‘Ja! dat was vast een gok!’, of: ‘Hoe wist je dat?’
Dit is geen makkelijke tentoonstelling. Dat komt doordat alle ervaringen zo uiteenlopen. Terwijl een jonge vrouw danste met Amerikaanse soldaten, zat een Duitse zendeling in een kamp. Terwijl de kleine ondernemer goede zaken deed, ervoer de huismoeder schaarste. Terwijl de een de koloniale Nederlanders als vijand zag, gaf een ander zijn laatste geld voor een geallieerde Spitfire.
De vraag dringt zich op of een momentopname van het leven in de koloniën tien jaar voor of na de oorlog niet net zo interessant zou zijn. Pas in het interview met voormalig soldaat Jules Palm komt alles samen. De koloniën waren niet alleen bepalend voor de oorlog omdat ze aluminium en olie leverden, maar andersom bepaalde de oorlog ook de koloniën. Hoewel veel mensen het nog niet merkten, werd toch alles anders. Blank vocht tegen blank. Blank en zwart dienden ineens samen in een leger. En Surinaamse vrouwen breiden sokken voor arme Britse soldaten.
Wereldoorlog in de West. Suriname, de Nederlandse Antillen en Aruba 1940-1945 Tot en met 28 november. Verzetsmuseum, Plantage Kerklaan 61, Amsterdam. Open di-vr 10-17 uur, ma, za en zo 12-17 uur. Info 020-62 025 35 of www.verzetsmuseum.org
Dit artikel is exclusief voor abonnees
