Home Gezien

Gezien

  • Gepubliceerd op: 23 februari 2005
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Jessica van Geel
  • 2 minuten leestijd

Waardering: 7

Vikingen? Dat zijn gespierde veroveraars met lange blonde lokken en helmen met hoorns. Mannen zonder angst die, drinkend uit schedels, in drakenschepen de vroegmiddeleeuwse wereld onveilig maakten. De tentoonstelling Vikingen! in het Centraal Museum in Utrecht speelt met dit stereotiepe beeld van de plunderaars.


De vikingen veroverden tussen het jaar 800 en 1000 het stroomgebied van de Rijn en de Maas – onderdeel van het toenmalige Frankische Rijk van Karel de Grote. Een bloederig onderwerp, maar op deze familietentoonstelling wordt het wrede beeld van de viking op een toegankelijke manier uitgebeeld. En worden enkele mythes aan de kaak gesteld.

Het ontwerp van Studio Job spat van alle zeven tentoonstellingszalen af – niet alleen in de ‘zwaardenzaal’, vol enorme bloedklodders op de wand en de vloer. Ook in de andere ruimtes is de sfeer even belangrijk als de historische objecten die er te bezichtigen zijn. De wereld van de vikingen – vik betekent ‘baai’ of ‘kreek’ – moet gaan leven. De wandpanelen met opgeblazen patronen van sterrenlichamen en gereedschappen doen denken aan Dick Bruna. De sfeer wordt er doeltreffend door neergezet, en afgemaakt met videobeelden van zeereizen en geluidsfragmenten van klotsende golven en houwende zwaarden.

In de spetterende vormgeving zou je bijna de historische objecten van de noormannen vergeten. Er zijn zilverschatten van het eiland Wieringen, munten en sieraden uit handelsplaats Dorestad (het huidige Wijk bij Duurstede), kerkschatten en zwaarden. Ook worden er recente opgravingen uit Zutphen tentoongesteld: overblijfselen van een moordpartij en brandstichting door de vikingen in 882. Het meest in het oog springt de reconstructie van de 6,5 meter lange sloep Joanna. Een beetje boot kan ook niet ontbreken bij deze tentoonstelling over een volk dat bekendstaat om zijn platte, snelle schepen.

De laatste zaal handelt over de viking als logo, met de stoere viking als zeerover met helm met hoorns. Maar de vikingen hebben nooit dergelijke helmen gedragen. De mythe is waarschijnlijk een misinterpretatie van een grafvondst, waarbij bij een helm een tweetal drinkbekers is gevonden: de hoorns.

 Vikingen! Tot en met 10 april. Centraal Museum, Nicolaaskerkhof 10, Utrecht. Open: di-zo 11-17 uur. Info: 030-23 62 362 of www.centraalmuseum.nl

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Pius IX latere leeftijd
Pius IX latere leeftijd
Interview

Paus Franciscus herinnert aan een paus die de macht verloor, maar zielen won

Paus Franciscus is overleden. Historicus Jeroen Koch vertelt hoe Franciscus’ verre voorganger paus Pius IX er in de negentiende eeuw in slaagde om van het Vaticaan een symbolisch en mythisch instituut te maken, in een tijd waarin de paus juist zijn wereldlijke macht verloor. Jeroen Koch, die samen met Frans Willem Lantink De paus en...

Lees meer
New Yorkse politie neemt vingerafdruk van Duitser in 1917 als deel van de Alien Enemies Act
New Yorkse politie neemt vingerafdruk van Duitser in 1917 als deel van de Alien Enemies Act
Interview

Waarom Trump zich beroept op een 200 jaar oude wet om Venezolanen uit te zetten

De Verenigde Staten zetten honderden immigranten op het vliegtuig naar El Salvador, waar zij zonder proces in een gruwelijke gevangenis worden geïnterneerd. Trump gebruikt daarvoor de omstreden Alien Enemies Act, een wet uit 1798. Die was oorspronkelijk bedoeld om vijandelijke buitenlanders uit te zetten in tijden van oorlog, maar werd in de Eerste Wereldoorlog al...

Lees meer
De Nationale Dodenherdenking in 2014
De Nationale Dodenherdenking in 2014
Recensie

Herdenking van de Tweede Wereldoorlog is al tachtig jaar gevoelig

In 2001 opende Chris van der Heijden zijn ophefmakende boek Grijs verleden. Nederland en de Tweede Wereldoorlog met de even briljante als provocatieve zinnen: ‘Eerst was er de oorlog, daarna het verhaal van die oorlog. De oorlog was erg, maar het verhaal maakte de oorlog nog erger’. Deze zinnen schoten me te binnen, al lezend...

Lees meer
Prins Bernhard krijgt uitleg over de bewapening van de Northrop NF-5 op vliegbasis Gilze-Rijen
Prins Bernhard krijgt uitleg over de bewapening van de Northrop NF-5 op vliegbasis Gilze-Rijen
Onderzoek

Onderzoekscommissie wilde bewust niet weten hoe corrupt prins Bernhard daadwerkelijk was

De commissie die moest uitzoeken of prins Bernhard smeergeld aannam van Amerikaanse vliegtuigbouwbouwers, heeft haar werk niet goed gedaan. Dat concludeert historicus Philip Dröge in Historisch Nieuwsblad. Dröge baseert zich op het onlangs geopenbaarde archief van de toenmalige secretaris, Ad Geelhoed. De commissie had sterke aanwijzingen dat de prins nog corrupter was dan gedacht, maar...

Lees meer