Home FILM: Mr. Turner

FILM: Mr. Turner

  • Gepubliceerd op: 27 november 2014
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Jos van der Burg
  • 2 minuten leestijd

Heeft de operateur zich in de bioscoop vergist en kijken we naar een Nederlands polderdrama? In de openingsscène van Mr. Turner lopen twee oer-Hollandse vrouwen in klederdracht door een oer-Hollands polderlandschap met een molen. De vrouwen kletsen, grinniken en roddelen. Ze worden gadegeslagen door een man met een schetsboek. Zo introduceert regisseur Mike Leigh (Secrets and Lies, Vera Drake) William Turner (1775-1851), volgens velen de grootste Engelse schilder aller tijden.

Het Hollandse tafereeltje verwijst naar een van de vele Europese inspiratiereizen van Turner, die in de volgende scène weer thuis is in Engeland. Vlaanderen is ‘zo plat als een heksentiet’, zegt hij tegen zijn vader, bij wie het levenslang ongetrouwde schildersbeest met een huishoudster woont. Turners moeder, die in een inrichting zit, blijft buiten beeld. De film portretteert de door Timothy Spall geweldig gespeelde landschapsschilder als een geniale visionair, maar ook als een onbehouwen hork, die grommend en in zichzelf gekeerd door het leven gaat.

Soms is hij een vertederende brombeer, maar vaker een excentrieke egocentricus, die geen boodschap heeft aan de gevoelens van anderen. In het bijzonder niet aan die van vrouwen. Een vroegere minnares die twee (bastaard)kinderen van hem heeft, schuift hij als oud vuil aan de kant. Geen penny heeft hij over voor het levensonderhoud van de door hem verwekte kinderen, die hij zijn hele leven zal negeren. Voor zover bekend, klopt dat met de historische feiten. Dat geldt niet voor de seksuele relatie die hij in de film heeft met zijn huishoudster, met wie hij veertig jaar, tot zijn dood, onder één dak leefde. ‘Relatie’ is overigens een te mooi woord: Turner bespringt de vrouw als hij behoefte heeft aan seks. Of hij dat in het echt ook deed, weten we niet. Wat historisch zeker niet klopt, is de scène waarin Turner zich in een storm aan de mast van een schip laat vastbinden, zodat hij storm op zee beter kan schilderen. Dat Turner het heldenverhaal zelf rondbazuinde, zegt niets.

In een (waargebeurde) scène is te zien dat Turners excentriciteit ook een venijnig humoristische kant had. Kort voor de opening van een prestigieuze expositie van alle belangrijke Engelse schilders zette hij zijn grote rivaal John Constable te kijk als een priegelaar. Als hij ziet dat Constable nog pietepeutert aan zijn schilderij, rent hij op zijn eigen schilderij af, een zeezicht dat ernaast hangt, en schildert er razendsnel een rode boei op. Daarna loopt hij zonder een woord te zeggen triomfantelijk de zaal uit. Constable voelt zich vernederd door de snelle finishing touch van zijn rivaal en zegt stotterend: ‘Hij was hier en vuurde een pistool af.’ Schilders onder elkaar. Gezellig!
 
Mr. Turner
Mike Leigh
Vanaf 11 december in de bioscoop

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer