Home EKSTERS. DE NAZI-ROOF VAN 146 KILO GOUD BIJ DE NEDERLANDSE BANK door G. Aalders

EKSTERS. DE NAZI-ROOF VAN 146 KILO GOUD BIJ DE NEDERLANDSE BANK door G. Aalders

  • Gepubliceerd op: 7 juni 2002
  • Laatste update 02 mei 2023
  • Auteur:
    Regina Grüter
  • 2 minuten leestijd

552 duizend kilo monetair goud sleepten de nazi’s weg uit de kluizen van de centrale banken in de bezette landen. ‘Slechts’ 146 duizend kilo daarvan was uit Nederland afkomstig. Van de totale Nederlandse monetaire goudvoorraad (ruim 555 duizend kilo) was 363 duizend kilo al voor de Duitse inval in Londense en New Yorkse kluizen in veiligheid gebracht. Een groot deel van de Nederlandse buit (122 duizend kilo) kwam in het neutrale Zwitserland terecht. Dat land was de spil in de witwasprocedure van het geroofde goud, waardoor de nazi’s de voor de oorlogsmachinerie onontbeerlijke grondstoffen konden kopen.

Gerard Aalders’ Eksters, het derde deel van zijn trilogie over roof en rechtsherstel na de Tweede Wereldoorlog, ontleent veel aan eerdere studies en rapporten van internationale onderzoekscommissies. Aalders voegt een nieuw hoofdstuk toe over de specifieke lotgevallen van het Nederlandse goud. Het resultaat is een ‘witte boorden-misdaadkroniek’ waarin de schurk Zwitserland wegkomt met een groot deel van de door de nazi’s geroofde buit, en Nederland als slachtoffer heilloze pogingen doet zijn restitutieclaim gehonoreerd te krijgen. Minder dan de helft van het goud (49.3%) werd na de oorlog aan Nederland gerestitueerd. Dat het niet meer is, is vooral te wijten aan het mandaat van de beroofde landen aan de Tripartiete Goud Commissie (Engeland, Frankrijk en in de hoofdrol de Verenigde Staten), dat leidde tot ongunstige akkoorden over de restitutie met Zwitserland en de andere neutrale landen.
Onwetendheid over de feiten rond de goudroof, economische en politieke belangen en de Koude Oorlog weerhielden Amerika ervan Zwitserland onder druk te zetten. Dat land bleef bij het standpunt dat het geroofde goud legaal was verkregen en dicteerde een clausule, zodat Zwitserland na overdracht ‘op humanitaire gronden’ van 52 duizend kilo goud, voor altijd verschoond zou blijven van latere claims. Dit verschoningsrecht sneed alle Nederlandse pogingen tot verdere restitutie de pas af.
Eksters is een wat saai boek met onthutsende feiten. Mijn bezwaar is dat eksters te leuke vogels zijn om met dieven en helers van dit kaliber vergeleken te worden.

Regina Grüter is auteur van ‘Een fantast schreeft geschiedenis. De affaires rond Friedrich Weinreb’ (1997).

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Moeder en kind in Noord-Hollandse dracht
Moeder en kind in Noord-Hollandse dracht
Nieuws

Zeventiende-eeuwse jongen kreeg Staten-Generaal als peetouder

In 1668 kreeg een baby, de zoon van de graaf en gravin van Bentheim, een opmerkelijke voornaam. Het jongetje werd ‘Statius’ gedoopt, een afgeleide van het woord ‘Staten’. De Staten-Generaal van de Nederlandse Republiek waren namelijk peetouder van het kind. En zij hadden om die naam gevraagd.  Het was een opmerkelijke gang van zaken, want...

Lees meer
Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt
Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt
Interview

‘Met Mark Rutte zocht ik naar de resten van Van Oldenbarnevelt’ 

Ronald van Raak ging op onderzoek onder het Binnenhof. Hij vertelt over zijn historische sensatie: ‘In mijn goede pak kroop ik door het stof.’ Kent u de historische sensatie, zoals door Johan Huizinga omschreven?  ‘Die heb ik zeker ervaren tijdens een koude januarinacht in 2019, het hagelde, toen ik met Mark Rutte afdaalde in de...

Lees meer
Lída Baarová, Gustav Fröhlich en Joseph Goebbels
Lída Baarová, Gustav Fröhlich en Joseph Goebbels
Artikel

Lída Baarová: de onmogelijke liefde van Joseph Goebbels 

Rijkspropagandaminister Joseph Goebbels raakt zo verliefd op de Tsjechische actrice Lída Baarová dat hij er met haar vandoor wil. Het komt er niet van, en Baarová betaalt een hoge prijs voor de affaire. ‘Geen van mijn films is zo dramatisch geweest als mijn leven.’  Haar moeder pusht Lída (1914-2000) en haar zus Zorka Janů al...

Lees meer
Allegorie Willem I
Allegorie Willem I
Beeldessay

Het regent koninklijke lintjes, een onderscheiding die Willem I invoerde

Koning Willem I doet zijn best het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden op te stoten in de vaart der volkeren. Toch verliest hij de helft van zijn land. Op 30 november 1813 landt Willem Frederik van Oranje na een ballingschap van 19 jaar op het strand van Scheveningen. Twee dagen later wordt hij uitgeroepen tot soeverein...

Lees meer