Een zeeheld als scheepsnaam, kan dat nog?

De Nederlandse marine wil in 2020 nieuwe boten aanschaffen en is op zoek naar geschikte scheepsnamen. Dagblad Trouw berichtte dat de traditiecommissie van de marine zich geconfronteerd ziet met een probleem: kunnen schepen nog worden vernoemd naar zeventiende-eeuwse zeehelden, nu figuren zoals Michiel de Ruyter en Witte de With onder vuur liggen vanwege hun optreden in de koloniën? We vroegen het aan Ronald Prud’homme van Reine, die meerdere boeken over zeehelden schreef. ‘Modes veranderen voortdurend,’ zegt hij. ‘Ik hoorde in de jaren tachtig van de vorige eeuw al dat het Instituut voor Maritieme Historie besloot te adviseren om schepen naar provincies te vernoemen, want zeehelden waren “uit”. Pas toen in de loop van de jaren negentig de belangstelling voor Nederlandse geschiedenis toenam, kwam er weer meer aandacht voor zeehelden.’

Toen ging het nog om positieve aandacht, nu is de belangstelling vooral negatief. Prud’homme van Reine denkt dat de tegenwoordige kritiek met name komt door Wikipedia, waar je ‘weetjes’ kunt opzoeken: ‘Vroeger moest je op z’n minst naar de bibliotheek als je bijvoorbeeld meer wilde weten over Witte de With. Zoveel moeite deed iemand die weinig of geen belangstelling had voor geschiedenis niet.’ Wie echter op Wikipedia kijkt, kan altijd wel op iets stuiten wat in zijn ogen niet deugt. Als je bepaalde zeehelden besmet vindt vanwege hun rol in het Nederlandse slavernijverleden, moet je dus eigenlijk álle namen van zeehelden afwijzen en ook die van de politiek leiders die hun orders gaven, stelt Prud’homme van Reine.

Zelf vindt hij zeehelden niet besmet. ‘Sommigen zijn in Afrika, Amerika of Azië geweest en daar met slaven in aanraking gekomen, zonder zich direct met de slavenhandel bezig te houden. Anderen hebben alleen in Europese wateren gevaren. De meeste zeeofficieren hebben hun werk gedaan en zijn vaak betrokken geweest bij gevaarlijke zeeslagen en andere acties, in oorlogen waarin het voortbestaan van de Republiek op het spel stond. In principe kunnen ze allemaal gebruikt worden.’