Home COLUMN: Martin Sommer – Leven met een gat

COLUMN: Martin Sommer – Leven met een gat

  • Gepubliceerd op: 23 december 2014
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Martin Sommer
  • 3 minuten leestijd

Eerder schreef ik op deze plaats over mijn vader, die een jaar geleden naar een verzorgingstehuis is gegaan. Zijn ‘kastelenverzameling’, zoals hij die noemde, kon niet mee. Nog steeds staan in een Haarlems antiquariaat honderden ordners, met ingeplakte ansichtkaarten en zelfgeschoten foto’s van kastelen, in slagorde te wachten op een liefhebber. Mijn vader was er klaar mee, hij wilde met zijn kastelenliefhebberij niets meer te maken hebben.

Na een jaar zijn we een fase verder. Of liever: na een jaar hebben we een stap terug gezet. Naast de voordeur van zijn kamer in het verzorgingstehuis hangt een plastic schoolbordje. Daar schrijft het personeel met viltstift de datum op, en wie er op bezoek komt die dag. Want dat weet hij niet meer. Hij weet nog wel dat hij belangstelling had voor geschiedenis en dat hij kastelen verzamelde.

In de herfst reden we naar de Dekemastate, een adellijk landhuis in Jelsum. Dat is bij hem in Leeuwarden om de hoek. De tuin bloeide nog prachtig en de zon scheen even mooi. We reden er rond, hij in zijn karretje en ik erachter. Hij wilde wel wat folders hebben voor zijn kastelenverzameling, want hier was hij nog nooit geweest. Dat is het voordeel van alzheimer: je kunt hetzelfde uitje vijf keer maken. Elke keer is het weer helemaal nieuw.

Mijn vader zat met die folders in zijn knokige hand. Met zijn andere hand trachtte hij een stuk appeltaart weg te werken. Een geschiedenisman zonder geschiedenis. Hij doet zijn best de moed erin te houden, maar het valt hem zichtbaar zwaar. Ik zag laatst dat er een cursus bestaat waar je leert hoe het is om alzheimer te hebben. Je moet een container in, waar je elk besef van tijd en ruimte wordt ontnomen.

Waar ben ik? Ik heb twee zoons, maar zeker weten doe ik het niet. Je moet koffie inschenken en voor je staan een beker, een suikerpot en een vaasje met bloemen. Ergens moet die koffie in, maar welke van de drie was het ook alweer? Alzheimer, dat is leven met een gat waar eerst je verleden was. Je dochter is geweest, want dat staat op het plastic schoolbordje naast de deur. Maar al sla je me dood, wie is ook alweer m’n dochter?
 
History is bunk, zei Henry Ford. Mijn vader is het bewijs dat history géén bunk is. Je eigen geschiedenis is je leven, je vastigheid en je zelfrespect. Sinds een jaar of tien zijn we in Nederland druk met onze identiteit en onze nationale geschiedenis. En altijd weer zijn er mensen die het flauwekul vinden, die vasthouden aan de jaren vijftig en aan een gedroomd verleden, dat in werkelijkheid heel wat minder mooi was. We kunnen toch wel zonder?

Het is waar dat in Nederland history in zekere zin bunk is. Er kwam een historische canon, waar meteen flink op werd gescholden. Er zou een Nationaal Historisch Museum komen, dat vervolgens niet doorging en waarover je nu geen mens meer hoort. Laatst kreeg ik het boek in handen dat hoort bij de historische canon – De canon van Nederland heet het. Een prachtig boek, waarin prominente historici en andere wetenschappers de vijftig ‘vensters’ behandelen. Het boek is een paar maanden uit; ik laat me vertellen dat de verkoop niet overhoudt. De belangstelling ervoor is alweer overgewaaid en vergeten.

Maar zonder geschiedenis kunnen we beslist niet. Tegenstanders van de terugkeer van de nationale geschiedenis zeggen dat een onzeker volk naar zijn verleden grijpt. Ik kijk naar mijn vader en zie het omgekeerde. Zonder verleden heb je geen ankers en word je onzeker. Zonder geschiedenis ben je geen mens.
     
 
 
 

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Beatrice de Graaf
Beatrice de Graaf
Column

Zo banaal zag Hitler eruit in close-up 

Beatrice de Graaf breekt een lans voor de beeldbiografie. 'Het levert een ander effect op dan filmpjes op het internet.'

Lees meer
Kinderen vieren de onafhankelijkheid van Oostenrijk op een oude Sovjettank
Kinderen vieren de onafhankelijkheid van Oostenrijk op een oude Sovjettank
Artikel

Oostenrijk laveert sinds 1955 tussen het Oosten en het Westen  

Na de Tweede Wereldoorlog werd Oostenrijk verdeeld in bezettingszones. In 1955 vertrokken de buitenlandse troepen en kreeg het zijn onafhankelijkheid terug. Het land bleef neutraal en taalde nooit naar een lidmaatschap van de NAVO of het Warschaupact.   Nog geen twee weken nadat de troepen van Jozef Stalin de nationaal-socialisten uit Wenen verjoegen, had Oostenrijk een...

Lees meer
De heckrund was een Arisch fantasiedier 
De heckrund was een Arisch fantasiedier 
Artikel

De heckrund was een Arisch fantasiedier 

Ooit leefde in Europa de auroch, een uitgestorven oerrund. Nazi-topman Hermann Göring wilde het terugfokken, zodat de Duitsers er als echte Germanen op konden jagen. De opdracht daarvoor ging naar zoöloog Lutz Heck, die een ‘heckrund’ in elkaar knutselde.  Nu zouden ze toch wat beleven… Op Schorfheide in Brandenburg waande Hitlers tweede man Hermann Göring...

Lees meer
Hoogmoedige Chamberlain dacht dat hij met Hitler kon onderhandelen. Trump lijkt daarin op hem
Hoogmoedige Chamberlain dacht dat hij met Hitler kon onderhandelen. Trump lijkt daarin op hem
Artikel

Hoogmoedige Chamberlain dacht dat hij met Hitler kon onderhandelen. Trump lijkt daarin op hem

Neville Chamberlain dacht dat hij vrede kon kopen door Tsjecho-Slowakije uit te leveren aan Hitler. Hij was niet alleen naïef, maar ook hoogmoedig. Na een lange en succesvolle carrière in de Britse politiek negeerde Chamberlain de adviezen van anderen. Is Donald Trump de nieuwe Neville Chamberlain? De Britse krant The Guardian en andere media wierpen...

Lees meer