Hoe het is gekomen weet ik niet, door het warme weer of wellicht was het te kort dag, want deze column moet al 7 juni zijn geschreven. Of u bent niet zo van de interactiviteit, of had er gewoon geen zin an. Hoe dat zij, er kwamen slechts vier reacties op mijn oproep uw lijstje met historische topboeken voor op een onbewoond eiland in te zenden. De vier scribenten verdienen uiteraard extra lof.

U bent belezen met z’n vieren, dat staat vast. In mijn arrogantie had ik gedacht wel mee te kunnen komen, maar dat lukt op geen stukken na. Interessante vaststelling is verder dat u niet zo’n streng onderscheid maakt tussen romans en  geschiedschrijving in de strikte zin. Heleen Stoltz ziet geschiedenis min of meer zoals ikzelf: je wilt meegesleept worden en voelen zoals het gevoeld moet hebben. Vandaar haar voorkeur voor De aanslag van Harry Mulisch, een boek dat haar hielp zich in te leven in de oorlogsherinnering van haar eigen ouders. Een soortgelijke ervaring had ze bij De vrouwen van Hendrik VIII van Thera Coppens, dat ze ooit uit de ouderlijke boekenkast viste. En Jaap ter Haar vindt ze invoelbaar schrijven over ‘gewone’ levens van ‘gewone’ mensen.

Van een heel andere orde is het bericht van Carel Crone, met een voorkeur voor totalitaire geschiedenis, als ik dat zo mag zeggen. In elk geval houdt hij van dikke boeken. Met het oog op dat onbewoonde eiland kon deze lezer met circa 6200 bladzijden vooruit. De keuze viel op een in het Duits, maar niet in het Nederlands vertaalde romancyclus van de Russische schrijver Alexander Solsjenitsyn, Das rote Rad geheten. Volgens Carel Crone is dit het beste werk van Solsjenitsyn – ik moet bekennen dat ik dat niet kan beoordelen. Verder wijst hij op Vasili Grossman, Leven en lot. ‘Een grootse roman over de Sovjetstaat in de jaren 1942-1943.’ Helemaal mee eens. Tot slot Jonathan Littell, De Welwillenden, een fictieve autobiografie van een hoge SS’er, die vooral in Frankrijk een enorme hit was.
 

Chief Tecumseh van de Shawnee-stam was zijn jeugdheld

HN-lezer Hans Bennebroek kiest Michail Boelgakov, De meester en Margarita, wederom een roman en opnieuw de Sovjet-Unie. Dan Sebastian Haffners Anmerkungen zu Hitler – weliswaar het tegendeel van de verhalende geschiedenis, want geschreven ‘met een vlijmscherp fileermes’. Desondanks ben ik het hier wederom helemaal eens – jaloersmakende kwaliteit. Tot slot Michel de Montaigne en zijn Essays. Ook Hans Bennebroek vat geschiedschrijving ruim op, maar wat een rijkdom! Hij heeft er nog een p.s. aan toegevoegd voor het geval zijn niet-geschiedenisboeken de ballotage niet halen. Dan graag Kees Slager, De ramp, over de watersnoodramp van 1953. ‘Ware moed van de onderdanen en maar een enkele gezagsdrager.’

Albert Boorsma uit Nieuwerkerk a/d IJssel begint met een stapeltje over het lot van de indianen in Amerika. De chief Tecumseh van de Shawnee-stam, biecht hij op, was zijn jeugdheld. Lees daarover de jeugdboeken van Fritz Steuben, schrijft hij. Verder natuurlijk de klassieker van Dee Brown, Bury My Heart at Wounded Knee. Zijn tweede rugzakboek is Adam Zamoyski’s 1812 – Napoleon’s fatale veldtocht naar Moskou. Helemaal in de roos. Zijn derde is maar liefst een trilogie: Rick Atkinson, An Army at Dawn, waarin de hele Tweede Wereldoorlog voorbijkomt. ‘Leest als een trein.’
 
Met een steekproef van vier weten we nog niet heel veel over de hartstochten en leesgewoontes van de abonnees van Historisch Nieuwsblad. Maar vier is meer dan nul. De Tweede Wereldoorlog had ik wel verwacht. Maar ook een levendige belangstelling voor het Rusland van voor en na de Revolutie. Napoleon – uiteraard. En qua genre bent u niet eenkennig. Naast de historische toppers die voor de hand liggen, gaat uw hart uit naar essays, romans, jeugdboeken, analytisch werk. En er wordt ook nog Duits gelezen!
De boodschap waarop de redactie tijdens de vakantie mag kauwen lijkt me duidelijk: breed inzetten en de lezer niet onderschatten. Dank!