Home COLUMN: Annejet van der Zijl

COLUMN: Annejet van der Zijl

  • Gepubliceerd op: 25 augustus 2015
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Annejet van der Zijl
  • 4 minuten leestijd

Eigenlijk is het schrijven van een boek een volslagen idioot project, meent Annejet van der Zijl. Toch is dat geen reden om het te laten.

Het zal u niet ontgaan zijn: het thema van deze Maand van de Geschiedenis is dit jaar ‘Tussen Droom en Daad’. Iedereen denkt dan meteen aan Willem Elsschot en ‘de wetten en praktische bezwaren’ die hem in de weg stonden. Maar ik denk bij dit thema meteen aan het maken van een boek en de vele, vele hinderpalen die daarbij in de weg kunnen staan.
Naar het schijnt willen ruim een miljoen Nederlanders een boek schrijven. Gezien de levendige handel in schrijfcursussen en de soms wanhopig makende hoeveelheid verzoeken om advies/hulp/tips/begeleiding waar alleen ik al mee word bestookt, lijkt dat aantal mij niet overdreven. Toch haalt maar een fractie van al die droomboeken inderdaad de boekhandel, en een nog veel kleiner gedeelte ervan de bestsellerlijsten. En wat, denk je dan, staat er toch voortdurend tussen droom en daad?

In mijn ervaring zijn het geen ‘wetten en praktische bezwaren’ waar al die aspirant-schrijvers zich op stuklopen, maar veeleer gebrek aan tijd, ervaring, doorzettingsvermogen, geduld, zelfvertrouwen of gewoon talent. En zelfs al heb je die merkwaardige combinatie van eigenschappen in huis, dan nog spelen de factoren geluk en toeval een niet te onderschatten rol.

Mijn eigen loopbaan wemelt ervan. Was ik niet min of meer mislukt als nieuwsjournalist, dan was ik nooit begonnen aan de reconstructies die de voorboden van mijn literaire carrière vormden. Had ik per ongeluk een tweeling gekregen, dan had ik nooit mijn baan durven opzeggen. Was ik net niet die ene enthousiaste uitgever op straat tegen het lijf gelopen, dan was mijn Schmidt-biografie er waarschijnlijk nooit gekomen. Enzovoort.
 

Schrijf uit nieuwsgierigheid. Gewoon om te kijken hoe het afloopt

En zelfs al heb je een paar boeken met een zeker succes gepubliceerd, toch voelt een nieuw project elke keer weer even eng. Het is als het bouwen van een huis zonder bouwtekening. Je hebt een stuk grond en een vaag idee van wat daar mooi op zou kunnen staan. Vervolgens ga je jarenlang lopen zoeken naar bouwmaterialen. Hier vind je een partijtje dakpannen, daar een oude deur, daar wat zakken cement. Je verzamelt en je verzamelt, en op een gegeven moment denk je: en nu ga ik eens kijken of ik daar inderdaad dat huis mee kan bouwen.

En dan wordt het pas echt spannend. Heb je genoeg materiaal? Past het in elkaar? Niet zelden moet je het bouwterrein af, of de bouw zelfs helemaal stilleggen om toch nog weer verder te zoeken. En als het huis eenmaal vorm krijgt, wordt het dan wat je voor ogen hebt of valt het toch een beetje tegen? Moet je het aanpassen? Of kom je – de ultieme nachtmerrie – tot de conclusie dat je hele idee vanaf het begin niet deugde?

Zoals ik het nu beschrijf, is een boek maken eigenlijk een volslagen idioot project – en dat is ook zo. Zelf leg ik op dit moment de laatste hand aan een boek over een onbekende Amerikaanse door wie ik jaren geleden, op het terras van haar sterfhuis, opeens zo gefascineerd raakte dat ik dacht: over haar leven ga ik een boek maken. Vervolgens heb ik jaren in haar voetsporen over de wereld gezworven om materiaal te verzamelen. En nu ben ik ook alweer ruim een jaar bezig om het verhaal zo goed mogelijk in elkaar te zetten. En nog steeds is het ongelofelijk spannend of het gaat lukken.
 
Het is precies zoals de 85-jarige kunstenaar Armando onlangs zei: ‘Elk schilderij is een avontuur. Ik schilder om te weten hoe het afloopt.’ Zo kan ik zeggen: elk boek is een avontuur, en ik schrijf om te weten hoe het afloopt.

En dat laatste is eigenlijk ook het enige wat ik aspirant-schrijvers kan meegeven. Doe het niet uit ambitie, doe het niet om naam te maken, bewondering te oogsten of rijk te worden – daarvoor zijn de kansen op commercieel en literair succes simpelweg te klein. De enige goede reden om een boek te maken is dat je er plezier in hebt en dat je de uitdaging niet kunt weerstaan. Schrijf uit nieuwsgierigheid, schrijf uit zucht naar avontuur – gewoon, om te kijken hoe het afloopt.
 

Lezing Van der Zijl
Op zondag 18 oktober organiseert Historisch Nieuwsblad een groot Geschiedenis Festival in de Philharmonie in Haarlem. Tijdens dit festival vertelt Annejet van der Zijl vanuit haar eigen ervaringen over het schrijven van een boek, met alle hindernissen en valkuilen, maar ook het onverwachte geluk vandien. Meer info: geschiedenisfestival.nl.
 

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Beatrice de Graaf portret
Beatrice de Graaf portret
Column

Trump begrijpt niet echt wat oorlog is

Nadat de HSS Iowa duizenden kilometers had gevaren, duizenden tonnen munitie had afgeschoten, en misschien wel nucleaire kernkoppen had meegetorst, mocht het schip in 2012 eindelijk voorgoed aanmeren. Het ligt nu in de haven van Los Angeles, voor iedereen te bezoeken als museum. En dat kan ik u van harte aanraden. Een tochtje door dit...

Lees meer
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Interview

Historici in Amerika voelen angst: ‘Slavernij, gender en klimaat zijn nu verboden woorden’

President Donald Trump richt zijn vizier op universiteiten die hij ‘te woke’ vindt. Wie niet stopt met zijn diversiteitsbeleid, verliest subsidie. Zijn de Verenigde Staten nog wel het beloofde land voor wetenschappers? ‘Ik denk absoluut na over een terugkeer naar Nederland.’ Ze had in april een beurs aan moeten vragen voor haar onderzoek, maar Andrea...

Lees meer
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
Artikel

CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud

Langs mystieke én langs praktische weg onderzocht alchemist Jan Baptista van Helmont de mens en de wereld. Hij droomde van magische zalven en spirituele zaden en liet scheikundigen een belangrijke erfenis na. Maar zijn ideeën brachten hemzelf in grote problemen. Naar verluidt had Jan Baptista van Helmont rare, ketterse dingen beweerd. Dat het zweet van...

Lees meer
Portret Jean-Marc van Tol
Portret Jean-Marc van Tol
Interview

Jean-Marc van Tol: ‘Laat Johan de Witt op zijn sokkel staan’ 

Jean-Marc van Tol laveert al jaren tussen wetenschap en literatuur. Hij werkt aan een romantrilogie over raadpensionaris Johan de Witt. Inmiddels zijn er twee delen verschenen, Musch en Buat. Daarnaast is hij coauteur van een nieuw historisch boek over zijn held: De wereld van De Witt. ‘Historici moeten zich op feiten baseren, maar ook hun...

Lees meer