Home COLUMN: Annejet van der Zijl

COLUMN: Annejet van der Zijl

  • Gepubliceerd op: 29 oktober 2014
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Annejet van der Zijl
  • 3 minuten leestijd

‘Natura artis magistra? Welnee, kunst heerst over natuur: mensen vertellen verhalen om de werkelijkheid aan te kunnen,’ schreef Philippe Remarque onlangs in zijn Volkskrant. En hij kan het weten. Niet alleen is hij de kleinzoon van Erich Maria Remarque, schrijver van een van de meest indrukwekkende boeken over oorlog ooit, ook is hij getrouwd met de beste columniste van Nederland en was hij, tot hij tot het hoofdredacteurschap werd geroepen, mijn favoriete correspondent – juist vanwege die mooie verhalen.

Ik kan het zelf trouwens óók weten. Ooit werd ik journaliste omdat ik tot het heldere inzicht was gekomen dat ik weliswaar bol stond van de boekenwijsheid, maar geen barst van het echte leven begreep. Achteraf was het een van mijn betere beslissingen, want ik heb vervolgens inderdaad een heleboel geleerd. Bijvoorbeeld dat mensen die aardig doen, dat lang niet altijd zijn. En ook dat iets dat te mooi lijkt om waar te zijn, dat ook heel vaak is.

Wat ik ook leerde, was wat het voor mensen kan betekenen om een bepaald verhaal verteld te laten worden. Voelde ik me aanvankelijk nog weleens, om met Geert Mak te spreken, ‘plunderaar van andersmans geheimen’, later besefte ik steeds vaker dat een verhaal ook troost kan bieden. Of rust, of duidelijkheid. Of alles tegelijk. Closure, zoals dat zo mooi in het Engels heet. En nooit heb ik dat duidelijker gemerkt dan de laatste tijd. De behoefte aan verhalen lijkt alleen maar groter te worden.

De verzoeken bereiken me op allerlei manieren. Vaak komen ze per mail, in een paar summiere zinnen, met een telefoonnummer erbij. Soms worden ze me na afloop van een lezing of signeersessie tersluiks op een verkreukeld A4’tje in de hand gedrukt. Geregeld ook komen ze gewoon per post – in zwaar papieren enveloppen, met een fraai ouderwets handschrift. Of juist in een dik pak, omdat de aanvrager er alvast een heel werkstuk aan toegevoegd heeft. Maar de strekking is altijd hetzelfde. ‘Lieve/beste/geachte mevrouw Van der Zijl, ik heb hier toch zo’n interessant verhaal voor u – wilt u dat maken?’

Ik voelde me een plunderaar van andermans geheimen

Het probleem waar ik dan vervolgens mee zit, is dat het in de meeste gevallen ook inderdaad echt om schitterende onderwerpen gaat. Neem een paar onderwerpen die de afgelopen weken mijn kant op werden gegooid. Zoals het levensverhaal van de Hongaarse fotografe Ata Kando, waar ik op werd geattendeerd door een vriendin van haar. Ze had gelijk: dat móét iemand opschrijven. Of dat van de wereldberoemde Surinaamse componiste Majoie Hajary, die trouwde met Roland Garros – die van het tennis -, mij aangedragen door een Surinaamse lezeres die er duidelijk verstand van had: je ziet de filmposter al voor je. En vanochtend nog eentje uit Dordrecht: of ik een boek wilde maken over het het dramatische, zeer tot de verbeelding sprekende leven van de schilder Reinier Kennedy.

Allemaal mooie verhalen. Allemaal boeken-in-de-dop. Allemaal geschiedenissen ook die ik zelf graag zou willen lezen. Alleen, ik kan ze niet maken. Ik heb namelijk al een verhaal  waarvan ik me te vaak en te lang heb laten afleiden en dat ik nu echt wil afmaken. En ik heb ook nog een leven, dat helaas te kort is om als verhalenvanger kriskras door het land te reizen. En dus liggen al die verzoeken me vaak maandenlang verwijtend aan te staren vanaf mijn bureau, tot ik op een regenachtige zondagmiddag de moed verzamel om ze een voor een af te schrijven – steevast met excuses die ook mijzelf lam in de oren klinken.

Soms overweeg ik dus maar om een Tehuis voor Verdwaalde Verhalen te beginnen. Iets in de trant van: ‘Aangeboden: oud verhaal, dient te worden afgestoft, maar kan een ijverig onderzoeker zonder afleiding nog van jaren schrijfplezier en een potentiële bestseller voorzien.’ Daar zou ik ze dan allemaal in kwijt kunnen.
Nou ja, bijna allemaal. Want af en toe krijg ik iets onder ogen waarvan ik denk: deze bied ik niet ter adoptie aan – deze hou ik fijn zelf. (Wordt vervolgd.)
 
 
 
 
 
 
 

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

New Yorkse politie neemt vingerafdruk van Duitser in 1917 als deel van de Alien Enemies Act
New Yorkse politie neemt vingerafdruk van Duitser in 1917 als deel van de Alien Enemies Act
Interview

Waarom Trump zich beroept op een 200 jaar oude wet om Venezolanen uit te zetten

De Verenigde Staten zetten honderden immigranten op het vliegtuig naar El Salvador, waar zij zonder proces in een gruwelijke gevangenis worden geïnterneerd. Trump gebruikt daarvoor de omstreden Alien Enemies Act, een wet uit 1798. Die was oorspronkelijk bedoeld om vijandelijke buitenlanders uit te zetten in tijden van oorlog, maar werd in de Eerste Wereldoorlog al...

Lees meer
De Nationale Dodenherdenking in 2014
De Nationale Dodenherdenking in 2014
Recensie

Herdenking van de Tweede Wereldoorlog is al tachtig jaar gevoelig

In 2001 opende Chris van der Heijden zijn ophefmakende boek Grijs verleden. Nederland en de Tweede Wereldoorlog met de even briljante als provocatieve zinnen: ‘Eerst was er de oorlog, daarna het verhaal van die oorlog. De oorlog was erg, maar het verhaal maakte de oorlog nog erger’. Deze zinnen schoten me te binnen, al lezend...

Lees meer
Prins Bernhard krijgt uitleg over de bewapening van de Northrop NF-5 op vliegbasis Gilze-Rijen
Prins Bernhard krijgt uitleg over de bewapening van de Northrop NF-5 op vliegbasis Gilze-Rijen
Onderzoek

Onderzoekscommissie wilde bewust niet weten hoe corrupt prins Bernhard daadwerkelijk was

De commissie die moest uitzoeken of prins Bernhard smeergeld aannam van Amerikaanse vliegtuigbouwbouwers, heeft haar werk niet goed gedaan. Dat concludeert historicus Philip Dröge in Historisch Nieuwsblad. Dröge baseert zich op het onlangs geopenbaarde archief van de toenmalige secretaris, Ad Geelhoed. De commissie had sterke aanwijzingen dat de prins nog corrupter was dan gedacht, maar...

Lees meer
Pius IX latere leeftijd
Pius IX latere leeftijd
Interview

Zieke paus Franciscus herinnert aan een paus die de macht verloor, maar zielen won

De wankele gezondheid van paus Franciscus is al wekenlang wereldnieuws. Waarom? Historicus Jeroen Koch vertelt hoe Franciscus’ verre voorganger paus Pius IX er in de negentiende eeuw in slaagde om van het Vaticaan een symbolisch en mythisch instituut te maken, in een tijd waarin de paus juist zijn wereldlijke macht verloor. Jeroen Koch, die samen...

Lees meer