Home Brieven

Brieven

  • Gepubliceerd op: 17 april 2007
  • Laatste update 07 apr 2020

Karel I


In het artikel over de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog (Historisch Nieuwsblad 2007/2) wordt gesproken over de katholieke Engelse koning Karel I, die in 1649 zijn hoofd op het schavot kwijtraakte. Maar Karel I was helemaal niet katholiek; hij was hoofd van de anglicaanse staatskerk.
Maria Kist

Van Indië tot Indonesië
In de recensie van Lambert Giebels over het boek Van Indië tot Indonesië (Historisch Nieuwsblad 2007/3) staan enkele misvattingen, die hij ondanks eerder gegeven uitleg door het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) (zie de Academische Boekengids 59 van november 2006) blijft herhalen.
Daarom nog maar een keer: in tegenstelling tot wat de heer Giebels beweert, maakt het NIOD-onderzoeksprogramma ‘Van Indië tot Indonesië’ geen deel uit van Het Gebaar. Het ministerie van VWS heeft het NIOD een aparte opdracht verstrekt om onderzoek te doen naar ‘de sociale en economische gevolgen van de Japanse bezetting en de daaropvolgende Bersiap- en revolutietijd, alsmede het dekolonisatieproces voor de verschillende bevolkingsgroepen in de verschillende regio’s in Nederlands-Indië/Indonesië’. Het onderzoek richt zich vooral op de stedelijke veranderingen, misdaad en veiligheid, het bedrijfsleven en de financiële afwikkeling van de oorlog.
Dit onderzoek is vernieuwend, omdat het de reeds veelbeschreven politieke gebeurtenissen in een bredere maatschappelijke context plaatst. De onderzoeken staan dicht bij de dagelijkse ervaringen van betrokkenen, hetgeen ze een bijzondere maatschappelijke relevantie geeft. Met het onderzoek is een bedrag gemoeid van 2,6 miljoen euro, slechts een fractie van het door Giebels genoemde bedrag.
Het programma zal resulteren in ten minste vijftien boeken, die zullen verschijnen in het Nederlands, Engels en Indonesisch. Tot publicatie rust er een embargo op het onderzoek. Giebels’ bewering dat de nog te publiceren monografieën ‘ouwe kost’ bieden, getuigt dan ook van een opzienbarende helderziendheid en niet van een gedegen oordeelsvorming.
Marjan Schwegman, directeur NIOD

Reactie van Lambert Giebels
Informatie van en over Het Indische Gebaar munt niet uit door helderheid. In zijn boek Indische rekening. Indië, Nederland en de backpaykwestie schrijft Hans Meijer dat ‘los van Het Gebaar’ (maar kennelijk daaruit voortvloeiend) door het kabinet-Kok II een ‘extra bedrag van f. 35 miljoen’ ter beschikking is gesteld, ’ter financiering van een grootschalig historisch onderzoek naar de sociale en economische gevolgen van de Japanse bezetting en daaropvolgende dekolonisatietijd’.
Dit is, voor zover ik kan overzien, hetzelfde terrein dat bestreken wordt door het onderzoeksprogramma ‘Van Indië tot Indonesië’. Mevrouw Schwegman schrijft dat aan het NIOD door VWS een aparte onderzoeksopdracht is verstrekt, en dat het budget daarvoor slechts 2,6 miljoen euro is. Is er nóg een extra onderzoekspot door de regering ter beschikking gesteld? Of put het NIOD uit het bedrag van 35 miljoen gulden? Maar waar is de rest dan voor bestemd?
Een ander verwijt aan mijn adres is dat ik niks kan weten van de ’ten minste vijftien boeken’, die ‘Van Indië tot Indonesië’, zal opleveren, omdat daarop een embargo rust. Maar in de inleiding van het boekje Van Indië tot Indonesië, dat Historisch Nieuwsblad mij vroeg te recenseren, schrijven de coördinatoren van het onderzoek Els Bogaerts en Remco Raben: ‘In 2007 zullen de onderzoeken worden afgerond. Het leek ons belangrijk om nu al een samenvattend overzicht van het onderzoek aan te bieden als voorbode van de publicaties die volgen.’ Dan volgen acht hoofdstukken met een weergave van te publiceren onderzoeksresultaten, waaronder het al verschenen onderzoek van Meijer. Zijn dat andere onderzoeken dan de vijftien waarop nog een embargo rust? Mevrouw Schwegman, vergeve me dat het mij gaat duizelen.
Ik herhaal verder mijn eerdere kritische kanttekeningen:

– De Indonesische geschiedenis lijkt een oneigenlijk terrein voor een ‘Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie’.

– Er is een boekenkast vol geschreven over de dekolonisatie van Indië, in Nederland en het buitenland, waarvan ik in de literatuurlijst van de schrijvers in Van Indië tot Indonesië maar weinig terugvind.

De keuze van onderzoeksonderwerpen in Van Indië tot Indonesië doet willekeurig aan.

– Ik blijf benieuwd naar de financiële verantwoording van het onderzoeksprogramma van het NIOD, dat nu niet minder dan vijftien publicaties blijkt te omvatten, met waarschijnlijk niet- geringe kosten van conferenties, workshops, reizen, vertalingen, honoraria en drukken.

– Ik voeg een (kritische) vraag toe: wat is de doelgroep van de papierwinkel die hier wordt uitgestort? In de boekhandel zijn de tot dusver verschenen publicaties niet te vinden, en evenmin in de plaatselijke bibliotheek.

Herstel
In het vorige nummer van Historisch Nieuwsblad (2007/3) staat bij het stuk over de GPV ‘De ware partij voor de ware kerk’ de verkeerde auteur vermeld. Niet Rob Hartmans, maar Bas Kromhout heeft dit artikel geschreven.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €3,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.