Home Brieven

Brieven

  • Gepubliceerd op: 17 april 2007
  • Laatste update 07 apr 2020
  • 4 minuten leestijd

Karel I


In het artikel over de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog (Historisch Nieuwsblad 2007/2) wordt gesproken over de katholieke Engelse koning Karel I, die in 1649 zijn hoofd op het schavot kwijtraakte. Maar Karel I was helemaal niet katholiek; hij was hoofd van de anglicaanse staatskerk.
Maria Kist

Van Indië tot Indonesië
In de recensie van Lambert Giebels over het boek Van Indië tot Indonesië (Historisch Nieuwsblad 2007/3) staan enkele misvattingen, die hij ondanks eerder gegeven uitleg door het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) (zie de Academische Boekengids 59 van november 2006) blijft herhalen.
Daarom nog maar een keer: in tegenstelling tot wat de heer Giebels beweert, maakt het NIOD-onderzoeksprogramma ‘Van Indië tot Indonesië’ geen deel uit van Het Gebaar. Het ministerie van VWS heeft het NIOD een aparte opdracht verstrekt om onderzoek te doen naar ‘de sociale en economische gevolgen van de Japanse bezetting en de daaropvolgende Bersiap- en revolutietijd, alsmede het dekolonisatieproces voor de verschillende bevolkingsgroepen in de verschillende regio’s in Nederlands-Indië/Indonesië’. Het onderzoek richt zich vooral op de stedelijke veranderingen, misdaad en veiligheid, het bedrijfsleven en de financiële afwikkeling van de oorlog.
Dit onderzoek is vernieuwend, omdat het de reeds veelbeschreven politieke gebeurtenissen in een bredere maatschappelijke context plaatst. De onderzoeken staan dicht bij de dagelijkse ervaringen van betrokkenen, hetgeen ze een bijzondere maatschappelijke relevantie geeft. Met het onderzoek is een bedrag gemoeid van 2,6 miljoen euro, slechts een fractie van het door Giebels genoemde bedrag.
Het programma zal resulteren in ten minste vijftien boeken, die zullen verschijnen in het Nederlands, Engels en Indonesisch. Tot publicatie rust er een embargo op het onderzoek. Giebels’ bewering dat de nog te publiceren monografieën ‘ouwe kost’ bieden, getuigt dan ook van een opzienbarende helderziendheid en niet van een gedegen oordeelsvorming.
Marjan Schwegman, directeur NIOD

Reactie van Lambert Giebels
Informatie van en over Het Indische Gebaar munt niet uit door helderheid. In zijn boek Indische rekening. Indië, Nederland en de backpaykwestie schrijft Hans Meijer dat ‘los van Het Gebaar’ (maar kennelijk daaruit voortvloeiend) door het kabinet-Kok II een ‘extra bedrag van f. 35 miljoen’ ter beschikking is gesteld, ’ter financiering van een grootschalig historisch onderzoek naar de sociale en economische gevolgen van de Japanse bezetting en daaropvolgende dekolonisatietijd’.
Dit is, voor zover ik kan overzien, hetzelfde terrein dat bestreken wordt door het onderzoeksprogramma ‘Van Indië tot Indonesië’. Mevrouw Schwegman schrijft dat aan het NIOD door VWS een aparte onderzoeksopdracht is verstrekt, en dat het budget daarvoor slechts 2,6 miljoen euro is. Is er nóg een extra onderzoekspot door de regering ter beschikking gesteld? Of put het NIOD uit het bedrag van 35 miljoen gulden? Maar waar is de rest dan voor bestemd?
Een ander verwijt aan mijn adres is dat ik niks kan weten van de ’ten minste vijftien boeken’, die ‘Van Indië tot Indonesië’, zal opleveren, omdat daarop een embargo rust. Maar in de inleiding van het boekje Van Indië tot Indonesië, dat Historisch Nieuwsblad mij vroeg te recenseren, schrijven de coördinatoren van het onderzoek Els Bogaerts en Remco Raben: ‘In 2007 zullen de onderzoeken worden afgerond. Het leek ons belangrijk om nu al een samenvattend overzicht van het onderzoek aan te bieden als voorbode van de publicaties die volgen.’ Dan volgen acht hoofdstukken met een weergave van te publiceren onderzoeksresultaten, waaronder het al verschenen onderzoek van Meijer. Zijn dat andere onderzoeken dan de vijftien waarop nog een embargo rust? Mevrouw Schwegman, vergeve me dat het mij gaat duizelen.
Ik herhaal verder mijn eerdere kritische kanttekeningen:

– De Indonesische geschiedenis lijkt een oneigenlijk terrein voor een ‘Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie’.

– Er is een boekenkast vol geschreven over de dekolonisatie van Indië, in Nederland en het buitenland, waarvan ik in de literatuurlijst van de schrijvers in Van Indië tot Indonesië maar weinig terugvind.

De keuze van onderzoeksonderwerpen in Van Indië tot Indonesië doet willekeurig aan.

– Ik blijf benieuwd naar de financiële verantwoording van het onderzoeksprogramma van het NIOD, dat nu niet minder dan vijftien publicaties blijkt te omvatten, met waarschijnlijk niet- geringe kosten van conferenties, workshops, reizen, vertalingen, honoraria en drukken.

– Ik voeg een (kritische) vraag toe: wat is de doelgroep van de papierwinkel die hier wordt uitgestort? In de boekhandel zijn de tot dusver verschenen publicaties niet te vinden, en evenmin in de plaatselijke bibliotheek.

Herstel
In het vorige nummer van Historisch Nieuwsblad (2007/3) staat bij het stuk over de GPV ‘De ware partij voor de ware kerk’ de verkeerde auteur vermeld. Niet Rob Hartmans, maar Bas Kromhout heeft dit artikel geschreven.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer