Home Biografie Thomas More – Peter Ackroyd

Biografie Thomas More – Peter Ackroyd

  • Gepubliceerd op: 21 september 2016
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Hans Renders
  • 2 minuten leestijd
Biografie Thomas More – Peter Ackroyd

Thomas More (1478-1535) had geen genade met ‘ketters’. More is bekend als vriend van Erasmus, humanist, staatsman en auteur van zijn nog steeds herdrukte boek Utopia.

In Utopia beschrijft hij een gedroomd politiek systeem dat we nu associëren met een socialistische heilstaat. In 1935 is More door de paus heilig verklaard.

Ook Peter Ackroyd is erg mild voor de man die toch fanatiek heeft meegewerkt om ‘ketters’ op de brandstapel te krijgen. Niet dat de biograaf in alles kritiekloos is. Over Mores biografie van Richard III schrijft hij dat het een prul was, ‘vol vergissingen en omissies’.
 

Sfeervol en verhelderend

Ackroyd schreef eerder een ‘biografie’ van de stad Londen, en dat is te merken. Sfeervol beschrijft hij het straatleven van het laatmiddeleeuwse Londen en wat de jonge More daar gezien moet hebben. Zoals de fontein in West Chepe, vlak bij zijn ouderlijk huis, waar onthoofdingen en verbrandingen plaatsvonden. More werd geboren een jaar nadat William Caxton het eerste boek in Engeland drukte, en zo maakte hij het begin mee van een ongekende intellectuele revolutie.

In al zijn hoedanigheden was More een formalist, die hiërarchie en wetten respecteerde. Het was dan ook vooral de jurist in hem die protesteerde tegen Luther toen deze begon te preken over de reformatie van het geloof ‘op grond van liefde’ en in het belang van ‘een vrije geest’.

Verhelderend zijn de hoofdstukken waarin More geportretteerd wordt als jurist in het Londense gilde van stoffenhandelaars. Door ook over het toenmalige zakenleven te schrijven, biedt Ackroyd meer dan alleen een biografie van de grote humanist.
 

De Hunne-kwestie

Voor het overige stelt de biografie toch ietwat teleur. Dat geldt bijvoorbeeld voor Ackroyds behandeling van de kwestie-Hunne.

Er is veel geschreven over de rijke handelaar Richard Hunne, die vanwege een futiliteit na de dood van zijn zoon van ketterij werd verdacht. De man werd in zijn cel vermoord door de secretaris van de bisschop. More wist dat, maar als jurist verdedigde hij het gezag van Kerk en Staat. Deze hypocriete houding vormt een aanloop naar de gruwelijke vervolging van ‘ketters’ waar More zo’n belangrijke rol in speelde. Toch nuanceert Ackroyd Mores handelwijze hierin tot er bijna niets van overblijft.

Klapstuk in deze biografie is zijn Werdegang. More steunde Hendrik VIII in zijn politiek, maar hij protesteerde tegen Hendriks scheiding van Catharina van Aragon. Hij vond dat hiermee het gezag van Rome over de Engelse kerk werd ondermijnd. Toen hij zich bleef verzetten tegen een breuk met Rome werd hij onthoofd.
 
Hans Renders is directeur van het Biografie Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen.
 

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer