Ineens begon het me op te vallen. Als er archeologie in de krant staat, gaat het heel vaak over Israël. Een quick and dirty onderzoekje via Google Nieuws bevestigde mijn vermoeden: van alle opgravingen die de afgelopen drie maanden de media haalden, was zeker de helft in de Joodse staat.
De – mogelijke – tempel van Herodes, een 1000-jarig kippenei, een amulet die de duivel op afstand moest houden: de schatten uit Israël zijn ook verdacht mediageniek, zeker in vergelijking met wat we in Europa uit de klei trekken. Probeer als modale Merovingische grafheuvel maar eens op te boksen tegen een ritueel bad uit Gethsemane uit het jaar nul. Jazeker, dát Gethsemane. Vooral Amerikaanse nieuwszenders blazen elke scheet uit het Heilige Land op tot bijbelse proporties. Omdat het… nou ja, zo heerlijk bijbels is.
Toen ik mijn ontdekking vertelde aan een bevriende oudheidkundige, begon die te schateren om zoveel naïviteit. Israël dat zijn archeologen inzet voor public relations? Dat is zo oud als de weg naar Jeruzalem! Voor een natie die haar bestaan baseert op een millennia-oude claim, is het ook niet meer dan logisch. Elk Galileïsch muntje, elk stukje tempelmuur, elke snipper Dode Zee-rollen is bezegeling van het sacrale recht van de Joden om in de Jordaan-vallei te mogen wonen. Dus graven ze wat af daar bij die rivier.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
En de Israëliërs zijn natuurlijk niet de enigen. Nu ik erop let, zie ik de dubieuze kongsi van bloed-en-bodemvondsten overal opduiken. De Chinese gemeenschap in Maleisië vierde met groot enthousiasme de ontdekking van een eeuwenoude Hokkien-nederzetting op Borneo. Het bewijs van hun historische pariteit; ze horen net zoveel bij het land als de dominante Maleiers. De Armeniërs gebruiken opgravingen om aan te tonen dat ze eeuwen in oostelijk Turkije hebben gewoond en dus in 1915 etnisch zijn gezuiverd; Ankara zet archeologie juist in als bewijs dat het oosten altijd zeer Turks was en er daarom van genocide geen sprake kan zijn.
Oorlog is het voortzetten van diplomatie met andere middelen, wil het cliché. Dan zijn troffels en kwastjes machtige wapens in de achterhoedestrijd om het eigen gelijk.