‘De beurs heeft voor kapitaalstromen gezorgd, waardoor economische activiteiten op gang kwamen. Maar als de beurs verwordt tot een casino, verkeert de zegen in een vloek.’ A. Tanis verwoordt hier twee verschillende meningen onder de forumdeelnemers. Zij hebben gereageerd op de stelling: ‘Dat Nederlanders in de zeventiende eeuw de effectenbeurs hebben uitgevonden, is een zegen voor de mensheid.’ Hiermee is 48 procent het eens en 35 procent oneens.
Door de financiële crisis is de effectenbeurs momenteel niet de meest geliefde institutie. G.J. Bannink noemt de uitvinding ervan ‘een vloek’; A. Raatgever spreekt van ‘het begin van het einde’. F.S.M.G. Borghans ziet in de zeventiende-eeuwse beurs ‘de voorloper van alle ellende die door menselijke hebzucht is ontstaan’.
Toch hoeft de beurs van de meeste forumdeelnemers niet te worden afgeschreven. Volgens E.R. Heuperman was Nederland zonder de uitvinding van de effectenhandel nooit een ‘grote handelsnatie’ geworden. En H.W. Oosterom wijst erop dat er zonder beurs ‘geen grote industrieën hadden kunnen ontstaan’. ‘Zonder effectenbeurs stort de hele economie in,’ stelt A.J.W. Wuite. ‘Het is dan ook een goede gedachte geweest een dergelijke beurs op te richten.’
De beurs heeft niet alleen voor welvaart gezorgd, maar volgens T.J.F. van Dam ook voor ‘democratisering van het kapitaalspel’. ‘Daarmee is bezit voor iedereen toegankelijk geworden,’ schrijft F.J. de Zee. Daar denken sommige respondenten anders over. ‘De beurs is vooral een zegen voor de kapitaalkrachtige,’ schrijft B.F. Bosch. ‘De mensheid heeft er weinig aan.’ Volgens A.B. van Hemert wordt ‘de wereld geregeerd door de beurzen in plaats van de overheid. Hoezo democratie?’
Onenigheid is er ook over het functioneren van de beurs als geldmarkt. H.J. Brons schrijft dat door het spel van vraag en aanbod ‘onevenwichtigheden uit de markt’ worden gehaald. Volgens G.J. van der Veen is de beurs zelfs ‘een waakhond tegen onverantwoord gedrag’. J. van Eck daarentegen meent dat er op de beursvloer ‘in lucht wordt gehandeld’. En P. Blaas schrijft: ‘Het is niet handig de economie ondergeschikt te maken aan de goklust van de rijken.’
Dat het niet meevalt te kiezen tussen voor of tegen de beurs, blijkt uit het hoge aantal (19 procent) respondenten dat ‘geen mening’ heeft ingevuld. ‘Geen enkele uitvinding is alleen maar goed of slecht,’ schrijft W.J. Klop. ‘Zoals een campagne van een Nederlandse bank zegt: het hangt ervan af wat je ermee doet.’
‘DAT NEDERLANDERS IN DE ZEVENTIENDE EEUW DE EFFECTENBEURS HEBBEN UITGEVONDEN, IS EEN ZEGEN VOOR DE MENSHEID’
EENS 48%
ONEENS 35%
GEEN MENING 19%
Dit artikel is exclusief voor abonnees
