Home Josef Luns

Josef Luns

  • Gepubliceerd op: 3 september 2002
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Doeko Bosscher
  • 3 minuten leestijd

Ieder mens heeft recht op zijn tekortkomingen, maar een minister mag je er op afrekenen. In een goed functionerende democratie is dat zelfs een verplichting. In de krantenstukken die verschenen na het overlijden van Joseph Luns domineerde de vergoelijkende toon. Wat was hij aardig en wat vertelde hij rake anekdotes! Nieuw-Guinea was natuurlijk een niet zo handig aangepakt dossier en verder hield de minister zijn steun aan de Amerikaanse oorlogvoering in Vietnam wat al te lang vol. Maar per saldo mocht Nederland trots zijn op deze zo goed bij ons volkskarakter passende politicus, die het op durfde te nemen tegen Charles de Gaulle (!) en het toch maar schopte tot Secretaris-Generaal van de NAVO (1971-1984).

        De tijd knaagt aan alle reputaties, ook de negatieve, zo blijkt. Nog niet zo lang geleden gold Luns als veel meer passé. Duidt de meer neutrale waardering die hem bij zijn dood ten deel viel op eerherstel, of is er eerder sprake van gebrek aan belangstelling? Is Luns door het verstrijken van de tijd een man geworden die slechts een waterig soepje van een necrologie verdient? Waar zijn de commentatoren gebleven die vroeger het schuim op de lippen kregen als ze over Luns spraken?
        Luns was aardig. Als scholier schreef ik hem ooit een onbeholpen briefje met het verzoek zich op onze – ook zijn vroegere – school te verantwoorden voor zijn beleid, eigenlijk in de verwachting nooit iets van hem te zullen horen. Dat bleek buiten diens temperament gerekend. Helaas was hij verhinderd, schreef de minister allerkeurigst terug; maar zouden we ooit nog eens een beroep op hem doen…
        De in 1911 geboren Luns werd in 1952 minister van Buitenlandse Zaken en zou dat negentien jaar blijven. De eerste vier jaar moest hij de functie delen met J.W. Beyen. Joseph bleek er echter de man niet naar om de autoriteit van het ministerschap (of van wat dan ook) voor slechts vijftig procent te begeren. Derhalve hingen er vier jaar lang stofwolken in de gangen van het departement. Daarna had hij het vijftien jaar lang alleen voor het zeggen. Noch op het ministerie, noch in het kabinet, noch in de Kamer liet hij zich door anderen de wet voorschrijven.
        Dat hij zo rustig zijn gang kon gang, zegt natuurlijk net zo veel over zijn bangelijke tegenstanders als over Luns zelf. Met een monddode Tweede Kamer kan Nederland inmiddels niet meer leven. Waarom dan wel, en dan nog zo royaal, met vertederde herinnering aan een man die Frankrijk de voet dwars zette inzake het plan-Fouchet, maar bij datzelfde Frankrijk moest bedelen om een ankerplaats voor de Karel Doorman op de rede van piepkleine eilandjes in de Stille Oceaan? Die uit pure stijfkoppigheid Nederland een werkbare relatie met zijn vroegere kolonie Indonesië voor eeuwig ontzegde? Die zijn hoge functie bij de NAVO nuchter beschouwd te danken had aan het braaf achter Amerika aanhobbelen, ook toen dit land zich dag in, dag uit moreel (én uit het oogpunt van raison d’état) blameerde in Vietnam?
        Ik zou het niet weten.

Doeko Bosscher is hoogleraar eigentijdse geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer
Jager met jachthonden
Jager met jachthonden
Beeldessay

Nederlanders maken zich al eeuwen druk over de jacht. Maar niet uit dierenliefde

Tijdens een jachtpartij schoten edelen van de Republiek onbelemmerd vele dieren. Eind achttiende eeuw kwam daar steeds meer verzet tegen. Maar niet uit dierenliefde. Het was een verslavend tijdverdrijf. Met een horde achter het wild aan stuiven of juist in je eentje dieren besluipen. Te paard, ondersteund door jachthonden of valken, schoten jagers ‘edel wild’,...

Lees meer