Home ​Een andere naam voor de Coentunnel: respectvol of geschiedvervalsing?

​Een andere naam voor de Coentunnel: respectvol of geschiedvervalsing?

  • Gepubliceerd op: 07 nov 2017
  • Update 04 apr 2023
  • Auteur:
    Key Tengeler
​Een andere naam voor de Coentunnel: respectvol of geschiedvervalsing?

Was Jan Pieterszoon Coen een held of en schurk? Moeten we hem eren met een tunnel die zijn naam draagt? In het Amsterdamse debatcentrum De Rode Hoed kwamen 6 november 2017 diverse sprekers bijeen om over deze kwesties in debat te gaan. Deze avond was ook de aanleiding voor de lezersenquête van Historisch Nieuwsblad over beelden van omstreden historische helden. De hoofdvraag luidde: is het tijd voor een nieuwe Beeldenstorm?

Een overweldigende meerderheid van de lezers van Historisch Nieuwsblad vindt niet dat standbeelden van omstreden historische helden verwijderd moeten worden. Klik hier voor alle resultaten van deze enquête.

Hoofdcasus tijdens deze debatavond was de Coentunnel. Deze is vernoemd naar Jan Pieterszoon Coen, de zeventiende-eeuwse gouverneur-generaal van de VOC. Hij behaalde grote successen voor de toen nog jonge Republiek, maar die gingen gepaard met de moord op bijna vijftienduizend inwoners van de Banda-eilanden. Was hij een held of een schurk? Moeten we hem eren met een tunnel of kunnen we dat beter laten, uit respect voor zijn slachtoffers?

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Tekst loopt door onder afbeelding

Annemarie Lavèn presenteert de cijfers van de enquête van Historisch Nieuwsblad

De avond wisselde korte presentaties van sprekers af met een panel, dat reflecteerde op de presentaties en vragen beantwoordde uit de zaal. Schrijver en programmamaker Bahram Sadeghi was de moderator en hij legde iedereen het vuur aan de schenen. Hij begon met een inventarisatie in de zaal: wie vindt dat de Coentunnel een andere naam moet krijgen? Zijn publiek durfde veelal nog geen oordeel te vellen. Sadeghi hoopte aan het eind van de avond een ‘kleine rimpeling’ teweeg te brengen in hun gedachten.

De van oorsprong Zuid-Afrikaanse historicus Laura Isherwood startte de avond met een parallel met de ‘Rhodes must fall’-beweging in Zuid-Afrika. Die beweging richtte zich op de verwijdering van het standbeeld van Cecil Rhodes dat op de campus van de universiteit van Kaapstad stond. Isherwood vroeg zich af of ook in Nederland vergelijkbare standbeelden moeten worden weggehaald. Mag de publieke ruimte symbolen bevatten waar niet iedereen zich door gerepresenteerd voelt?

Tekst loopt door onder afbeelding

Het standbeeld van Cecil Rhodes wordt weggehaald van het universiteitsterrein

Het debat voerde verder langs de ênquete van Historisch Nieuwsblad, de panelen op de Gouden Koets, de manier waarop Duitsers met hun besmette verleden omgaan en hoe een tunnel of straat eigenlijk aan zijn naam komt. Kunstenaars Raul Balai en Brian Elstak gaven hun eigen visie op hoe er met de oude standbeelden moet worden omgegaan. Omgeef het standbeeld van Coen in Hoorn bijvoorbeeld met standbeelden van verzetsstrijders van de Banda-eilanden of laat op een andere manier uit de context van het beeld blijken dat het niet allemaal rozengeur en maneschijn was.

De sprekers konden elkaar over dat laatste de hand schudden: er moet meer context geschonken worden aan de eerbetonen van weleer en het onderwijs moet voldoende aandacht geven aan zowel de mooie als de schandelijke kanten van de Nederlandse geschiedenis. Maar of de naam van de Coentunnel moet veranderen? Dat blijft een lastig vraagstuk.

Nieuwste berichten

Stilleven van Alexander Adriaenssen
Stilleven van Alexander Adriaenssen
Interview

Gevulde eieren met suiker en kaneel: zeventiende-eeuwse recepten bevatten verbazende combinaties

Voor de bouw van de Markthal in Rotterdam onderzochten archeologen de bodem en vonden er kookpotten, keukengerei en etensresten. Op deze plek werd dus ook vroeger al veel gegeten. Naar aanleiding van de vondsten is er nu een kookboek over de historische Rotterdamse cuisine. Het is volgens auteur Manon Henzen meer dan een receptenboek: ‘Historische...

Lees meer
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Jacob Ruychaver met zijn gezin op een schilderij door Frans Hals
Beeldessay

Pronken met onze families doen we al eeuwen

Gezellig, gelovig of rijk. Met een familieportret laten gezinnen aan de buitenwereld zien wie ze zijn. En dat ze hun leven goed voor elkaar hebben.  Wie in de zeventiende eeuw een Amsterdams grachtenhuis binnenliep, kon in de ontvangstkamer worden verwelkomd door een groot schilderij van de bewoners. Bijvoorbeeld van een strenge vader in donkere mantel...

Lees meer
Filmposter Zwei zu eins
Filmposter Zwei zu eins
Recensie

Duitsers op het dievenpad in schelmenfilm Zwei zu eins

Over het leven in de DDR bestaan veel grimmige films, maar Zwei zu eins bewijst dat je er ook een schelmenkomedie over kunt maken. De film speelt zich af in de zomer van 1990 in het Oost-Duitse Halberstadt. De aanstaande Duitse eenwording gaat in het stadje gepaard met massaontslagen en failliete fabrieken. Drie gedesillusioneerde werkloze...

Lees meer
Cover HN78 2025
Cover HN78 2025
Interview

Broedermoord en ruzie over de erfenis: familiedrama’s zijn van alle tijden

De zomereditie van Historisch Nieuwsblad is gevuld met artikelen over familie. Volgens eindredacteur Mirjam Janssen is het een prachtig thema omdat veel geschiedenis daar nu eenmaal begint. ‘Iemands status en opvoeding, en de mogelijkheden die hij of zij krijgt in het leven hangen voor een groot deel af van de familie. We laten zien hoe families...

Lees meer