Home Duitsland: Trots op veertig jaar anti-atoomprotest

Duitsland: Trots op veertig jaar anti-atoomprotest

  • Gepubliceerd op: 6 juli 2011
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Antoine Verbij
  • 2 minuten leestijd

Vlak voor de zomer nam de regering-Merkel definitief afscheid van kernenergie. In 2022 schakelt het land de laatste kerncentrale uit. Het regeringsbesluit heeft de steun van vrijwel het volledige parlement. Komt daarmee een einde aan tientallen jaren burgerlijk protest tegen kernenergie?

Allerminst. Eind mei demonstreerden nog vele tienduizenden om de kerncentrales nóg sneller uit te schakelen. Toch kijkt men in Duitsland dezer dagen met enige trots terug op de bewogen geschiedenis van de Anti-Atomkraftbewegung.

Aan het allereerste protest tegen het vreedzame gebruik van atoomtechnologie worden de Duitsers niet graag herinnerd. In 1960 richtte een groep reactionairen de Duitse afdeling van de ‘Wereldbond tot Redding van het Leven’ op. Hun goeroe was een Oostenrijkse ex-nazi met rechts-extreme sympathieën.

Veel liever denken de activisten van vandaag terug aan de jaren zeventig. In de lente van 1971 vond het eerste massaprotest plaats, vlak over de grens in het Franse Fessenheim. De vele Duitsers onder de 15.000 demonstranten vormden de kiem van wat zou uitgroeien tot een beweging die Duitsland veranderde.

Er volgde een golf van bikkelharde confrontaties met de Duitse autoriteiten. Eind jaren zeventig geloofde de regerende SPD onder leiding van Helmut Schmidt nog heilig in de technologische vooruitgang. Demonstranten in Whyl, Brokdorf en Kalkar stuitten op het onverbiddelijke geweldsmonopolie van de staat.

Er viel een dode. In november 1977, tijdens een SPD-partijcongres in Hamburg, stak een geëngageerde leraar zichzelf in het centrum van de stad in brand. De sociaal-democraten verlieten hun atoomkoers echter niet. Daarom zei de jongste generatie de partij vaarwel en sloot zich aan bij de beweging waaruit later de Groenen voortkwamen.

Maar ook in de SPD kregen tegenstanders van kernenergie langzamerhand de overhand. In 2001 besloot een regering van SPD en Groenen tot de ontmanteling van alle kerncentrales. Eind vorig jaar maakte de conservatief-liberale regering van Angela Merkel dat besluit ongedaan. Massaal ging Duitsland de straat op; de protestbeweging beleefde een comeback.

Officieel was het de kernramp in het Japanse Fukushima die Merkel in mei dit jaar deed besluiten een draai van 180 graden te maken. Maar het feit dat inmiddels ook haar CDU-kiezers zich onder de demonstranten hadden begeven gaf vermoedelijk de doorslag.

Antoine Verbij is correspondent in Berlijn

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer