Hoe staat het met uw historische kennis? Elk jaar organiseert dit blad samen met de Volkskrant en televisieprogramma Andere Tijden de Grote Geschiedenis Quiz. Bereid u voor op deze quiz en oefen mee.
Een afvallige monnik uit Frankrijk, die naar de Nieuwe Wereld was getrokken om daar belangstelling voor het protestantisme te wekken, bracht de tabaksplant uit Brazilië mee naar Europa. Hij noemde de plant naar zijn woonplaats: herbe angoumoisine, kruid van Angoulême.
De gewezen carmeliet roemde zichzelf als de eerste die het kruid met zijn merkwaardige werking aan zijn vaderland had geschonken. In zijn boek Singularitez de la France antarctique (1577) schreef hij dat de plant ‘de mensch slaperig maakt en zoo ongesteld van hersens, dat men als dronken is, wanneer men slechts den rook er van heeft ingezwolgen’. Maar de geur die het roken verspreidde – hij had zelf de proef genomen – vond hij verrukkelijk.
Het gewas begon zijn Europese carrière – aanvankelijk als siergewas – in de paleistuinen, waar hofartsen de planten opkweekten en als geneesmiddel bestudeerden. Catherina de Medici, de koningin van Frankrijk die gefascineerd was door alchemie, magie en bijgeloof, werd via haar ambassadeur in Portugal met een aantal zaden verblijd. Zijn naam leeft voort in de Latijnse naam van de plant.
Een Spanjaard, die later zelfs heilig werd verklaard, had decennia eerder al in een reisverslag genoteerd dat in de Nieuwe Wereld ‘de mannen altijd een brandend hout in hun handen hielden, en bepaalde kruiden waarmee zij hun rookdingen maken zijn gedroogde kruiden, in een bepaald blad gelegd, eveens droog, op de manier van een musket, zoals jongens op de feestdag van de Heilige Geest maken, die aan de ene kant wordt aangestoken en aan de andere kant kauwen of zuigen ze erop en trekken met hun adem de rook naar binnen die hun lichaam verdooft […] deze musketten of hoe we die ook aanduiden noemen zij tobacos.’
De vraag is: wie was de Portugese ambassadeur van Catherina de Medici?
a) Bartolomeo de Las Casas; b) Christoffel Columbus; c) Jean Nicot; d) André Thevet
De oplossing uit het vorige nummer is: Louis Pasteur (1822-1895). Na de genezing van zijn eerste patiënt, Joseph Meister, stroomden de door een dolle hond gebeten ongelukkigen toe. Uit Rusland arriveerde een groep van negentien personen, die maar één woord Frans kenden: Pasteur.
Het echtpaar Pierre en Marie Curie (Frankrijk) ontdekte in 1889 het element radium. Alexander Fleming (Engeland) bemerkte in 1928 in een kweek van stafylokokken dat de schimmel penicilline een bacteriedodende werking bezat. Robert Koch (Duitsland) ontdekte in 1882 de tuberkelbacil en in 1883 de cholerabacil.
Winnaar van de vorige prijsvraag is Jelle Visser. Weet u de oplossing van deze maand? Inzendingen graag voor 26 juli naar de redactie van Historisch Nieuwsblad, Postbus 256, 1110 AG Diemen, of redactiehn@vug.nl. Onder de juiste inzenders verloten wij Christiaan Huygens. De mathematisering van de werkelijkheid door Rienk Vermij.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
