Het kabinet heeft in januari het Teylers Museum in Haarlem bij UNESCO voordragen voor de status van werelderfgoed. Als er geen gekke dingen gebeuren, heeft ons land er in 2013 – wanneer UNESCO over de nominatie besluit – weer een plekje bij op de wereldberoemde lijst. Een voordracht van de Nederlandse regering is nog nooit door UNESCO geweigerd.
En dat is niet ten onrechte. Al op de website is te zien dat het Teylers een bijzonder museum is. Dat geldt zeker wanneer men de homepage teylersmuseum.nl, met informatie over de actuele tentoonstellingen, het gebouw en de collectie nog even laat voor wat die is en doorklikt naar teylersuniversum.nl. Deze mooie zustersite staat volledig in het teken van de 225 jaar oude geschiedenis van het museum.
Het Teylers Museum stamt uit 1784 en belichaamt het Verlichtingsideaal dat kunst en wetenschap de mensheid verrijken. De homepage van Teylers Universum illustreert dit door een animatie van de prachtige Ovale Zaal, waar bij invallend daglicht wetenschappelijke experimenten werden getoond aan het publiek. In een toegankelijke introductievideo zien en horen we hier alles over.
De bedoeling van de website is dwarsverbanden tussen verschillende verhaallijnen uit de geschiedenis van het museum weergeven. Verhalen over de grondleggers, de experimenten en de publieke functie zijn ondergebracht in thema’s als ‘Denken en doen’ en ‘De tijd van Teyler’. Doordat deze thema’s met allerlei links aan elkaar verbonden zijn, lukt dat heel aardig. Tussen de verhalen en beelden op de website kan de virtuele bezoeker in ieder geval urenlang ronddwalen en zich verbazen, misschien wel op dezelfde manier als de bezoekers van het museum dat in de achttiende eeuw deden.
Een van de mooiste onderdelen van de site is de afdeling Instrumenten 3D, waar de werking van allerlei achttiende-eeuwse wetenschappelijke instrumenten in overzichtelijke animaties tot in detail uitgelegd wordt. Wat bijvoorbeeld te denken van de grote elektriseermachine, een monsterlijke, ‘ongemeen groote’ machine uit 1784 die elektrische schokken kon opwekken? Dit apparaat werd gebruikt voor experimenten, maar ook om het museumpubliek versteld te doen staan van de kracht van elektriciteit.
Naast het Teylers Museum is er nog een Nederlands museum dat zich toelegt op wetenschapsgeschiedenis. Dat is het Boerhaave Museum in Leiden, dat onlangs nog zijn subsidie dreigde te verliezen. Sluiting van het museum is voorlopig afgewend, doordat Boerhaave een miljoen euro aan extra inkomsten wist te werven.
Boerhaave is een wetenschapsmuseum pur sang, ook online. Op de website is een groot deel van de collectie te vinden. Van een gigantische elektromagneet uit 1932 tot een model van de bloedsomloop van een mossel uit 1875. De voorwerpen in de online collectie zijn gerangschikt van ‘de kleinste’ naar ‘de grootste’ en van ‘de oudste’ tot ‘de nieuwste’. Bij elk voorwerp staat in een balkje aangegeven hoe groot of klein iets is, met een link naar een ander object voor als u liever iets van een ander formaat ziet. Volslagen nutteloos, maar toch best grappig.
In vergelijking met de site van het Teylers Museum – dat daadwerkelijk online een historisch verhaal weet te vertellen – steekt de site van collega-museum Boerhaave wat schraal af. Maar een interessant museum dat het afgelopen jaar zo hard geknokt heeft voor zijn eigen voortbestaan moeten we daar misschien niet al te zwaar op afrekenen
Dit artikel is exclusief voor abonnees
