In Groot-Brittannië heeft botonderzoek van een 1600 jaar oud skelet nieuw inzicht opgeleverd in de multiculturele geschiedenis van het land. De Dame met de Ivoren Armband was van Afrikaanse komaf.
Zij overleed in de vierde eeuw na Christus en werd begraven in Eboracum, het huidige York. In 1901 werd haar graf gevonden. Een felblauw glazen parfumflesje en twee armbanden – de ene van lokaal gitsteen, de andere van geïmporteerd ivoor – hadden de eeuwen overleefd, waardoor de vrouw bekend kwam te staan als de Dame met de Ivoren Armband.
Ze was rijk en niet veel ouder dan 23 toen ze stierf, de dochter of echtgenote van een Romeinse notabele of militair. Waarschijnlijk was ze christelijk, want in haar graf werd een stuk bot gevonden met de Latijnse inscriptie: ‘Gegroet zuster, dat je in God moge leven.’
Nieuw forensisch onderzoek heeft een extra, sensationeel feit aan het licht gebracht: de vrouw had een donkere huidskleur. Door analyse van haar schedel en botstructuur is een reconstructie gemaakt van haar gezicht, dat Noord-Afrikaanse trekken heeft. De vrouw had blanke en zwarte wortels, en heeft in een mediterraan klimaat geleefd voor ze naar Brittannië trok.
‘Wij associëren multicultureel Engeland met onze tijd,’ zegt Hella Eckhardt, hoogleraar archeologie aan de Universiteit van Reading, die het onderzoek leidde. ‘We wisten wel dat er migranten van Afrikaanse komaf in het land woonden in de Romeinse tijd, maar die waren bijna altijd mannelijk, arm en slaaf.’ De Dame met de Ivoren Armband behoorde echter tot de elite.
Eckhardts team publiceerde zijn bevindingen in Antiquity Magazine, waarna elke Britse krant het nieuws oppikte. ‘Multicultureel Brittannië veel ouder dan werd aangenomen,’ was voor alle kranten de kop. Op internet leidde het nieuws tot een felle discussie over de Britten en hun ras. De ontdekking zou beschamend zijn voor de extreem-rechtse British National Party, aldus diverse opiniesites. Rechtse stemmen daarentegen noemden het nieuws een ‘gefabriceerd liberaal sprookje’.
Eckhardts team onderzocht meer Romeinse skeletten en concludeert dat zo’n 20 procent van de bevolking destijds niet was geboren in Engeland. ‘De samenstelling van de maatschappij leek veel meer op die van vandaag dan we vaak aannemen,’ aldus het onderzoeksverslag. De Dame met de Ivoren Armband wordt vanaf augustus tentoongesteld in het Yorkshire Museum in York.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
